Jurisprudentie
ZB9101
Datum uitspraak2000-12-12
Datum gepubliceerd2003-07-10
RechtsgebiedBijstandszaken
Soort ProcedureHoger beroep
Instantie naamCentrale Raad van Beroep
Zaaknummers98/8893 NABW
Statusgepubliceerd
Datum gepubliceerd2003-07-10
RechtsgebiedBijstandszaken
Soort ProcedureHoger beroep
Instantie naamCentrale Raad van Beroep
Zaaknummers98/8893 NABW
Statusgepubliceerd
Indicatie
Inlichtingenplicht. Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid. Verlaging. Evenredigheidsbeginsel.
Geldlening. Ten onrechte geen rekening gehouden met belastingschulden.
Uitspraak
98/8893 NABW
U I T S P R A A K
in het geding tussen:
A., wonende te B., appellant,
en
het College van burgemeester en wethouders van de gemeente Deventer, gedaagde.
I. ONTSTAAN EN LOOP VAN HET GEDING
Namens appellant heeft mr Ph.J.N. Aarnoudse, advocaat te Deventer, op bij het beroepschrift aangegeven
gronden hoger beroep ingesteld tegen een door de Arrondissementsrechtbank te Zwolle op 18 november 1998
tussen partijen gewezen uitspraak, waarnaar hierbij wordt verwezen.
Gedaagde heeft een verweerschrift ingediend en op verzoek van de Raad nadere stukken ingezonden.
De gemachtigde van appellant heeft eveneens nadere stukken ingezonden.
Het geding is behandeld ter zitting van 31 oktober 2000, waar appellant in persoon is verschenen
met bijstand van mr Aarnoudse voornoemd, en waar gedaagde zich met voorafgaand bericht niet heeft
doen vertegenwoordigen.
II. MOTIVERING
Aan de aangevallen uitspraak - waarin appellant als eiser is aangeduid en gedaagde als verweerder
- ontleent de Raad de volgende feiten en omstandigheden:
"Aanvang 1995 heeft eiser na een bedrijfsbeëindiging een aanvraag om uitkering ingevolge de
Rijksgroepsregeling Werkloze Werknemers (RWW) ingediend, welke aanvraag wegens het
verstrekken van onvoldoende inlichtingen, waardoor het recht op bijstand niet kon worden
vastgesteld, is afgewezen.
Eiser is tegen deze afwijzing niet in bezwaar gekomen. Kort daarop werd eiser door de heer
C. benaderd om medevennoot te worden van de X. VOF (hierna te noemen: VOF). De VOF, waarvan
noch onderhands, noch notariëel een oprichtingsakte is opgemaakt, werd op 1 april 1995
ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Deventer. Volgens afspraak op basis van een
gentleman's agreement zou eiser, die geen kapitaal, doch slechts arbeid inbracht en wiens
functie bestond uit het adviseren aan de heer C. terzake van investeringen in verschillende
bedrijven, voor 50% in de winst delen. In september 1995 is eiser tevens voor een bedrag
ad f 55.000,--, volgens eiser afkomstig uit de VOF, deelgenoot geworden in een casino.
Omdat het casino niet goed bleek te lopen, heeft eiser zich hieruit enige tijd later
teruggetrokken. Eiser zou niets hebben verdiend, doch slechts quitte hebben gespeeld.
Vervolgens heeft eiser op 1 februari 1996 als huurder voor een bedrag ad f 50.000,-- café
Y. aan de P.straat te B. overgenomen, welk bedrag eiser eveneens aan de VOF zou hebben
onttrokken. In verband met het feit dat dit café niet liep, heeft eiser het café in
oktober 1996, volgens eigen zeggen voor een bedrag ad f 6.000,-- weer van de hand gedaan.
Van deze transactie staat evenwel niets op papier. Het enige dat eiser in dit verband kan
overleggen is een bewijs van uitschrijving van de Kamer van Koophandel. Op 14 januari 1997
diende de echtgenote van eiser, mevrouw D., een aanvraag voor bijstand inzake de kosten
van levensonderhoud en woonkostentoeslag in, omdat zij door haar echtgenoot zou zijn
verlaten. Bij het intake-gesprek bleek evenwel dat er tussen beide echtelieden nog wel
contact was en dat een echtscheiding (nog) niet werd overwogen, in verband waarmee eisers
echtgenote werd medegedeeld dat zowel door haar als haar echtgenoot een bijstandsaanvrage
moest worden ingediend.
Vervolgens werd op 27 januari 1997 een gezamenlijke aanvraag om bijstand ingediend.
Omdat tijdens de aanvraagprocedure geconstateerd werd dat eiser niet alle voor het
vaststellen van het recht op bijstand benodigde informatie had overgelegd - zo bleek
eiser de beschikking te hebben gehad over een auto, die een waarde van circa
f 40.000,-- vertegenwoordigde - werd eiser hiervoor alsnog een hersteltermijn geboden.
Daar eiser naar het oordeel van verweerder wederom in gebreke bleef, heeft verweerder de
aanvraag om bijstand bij besluit d.d. 24 maart 1997 (verzonden d.d. 26 maart 1997)
afgewezen. Hierbij is o.m. overwogen dat, nu eiser geen duidelijkheid inzake zijn
inkomens- en vermogenspositie heeft gegeven en eiser zich in een positie heeft
gemanoeuvreerd, dat niet meer op grond van enigszins betrouwbare gegevens kan worden
vastgesteld of en in hoeverre over financiële middelen werd of wordt beschikt en op
welke wijze eventuele intering heeft plaatsgevonden, het recht op bijstand niet kan
worden vastgesteld.
Namens eiser is tegen dit besluit bezwaar aangetekend bij bezwaarschrift d.d. 7 april 1997.
(...)
Bij besluit d.d. 7 juli 1997 heeft verweerder besloten het primaire besluit te herzien en
eiser met ingang van 14 januari 1997, zijnde de datum van aanvraag, bijstand toe te kennen
naar de norm voor een gezin.
Voorts is hierbij besloten op de te verlenen bijstand met ingang van 14 januari 1997 voor
de duur van twee maanden een sanctie van 20% wegens schending van de in artikel 65 van de
Abw neergelegde informatieplicht toe te passen.
In het kader van deze sanctie is overwogen dat eiser, behalve het niet verstrekken van
relevante informatie over de periode voorafgaand aan de bijstandsverlening, tevens heeft
nagelaten uit eigen beweging mee te delen dat hij ten tijde van de bijstandsaanvraag
beschikte over een auto, waarvan de waarde op dat moment ca. f 40.000,-- bedroeg.
Voorts is bij het bestreden besluit overwogen met ingang van 14 maart 1997 op de te
verlenen bijstand een sanctie van 20% wegens een betoond tekortschietend besef van
verantwoordelijkheid voor de voorziening in de bestaanskosten (artikel 14, eerste lid,
van de Abw) toe te passen.
In het kader van deze sanctie is overwogen dat eiser door het door de
verzekeringsmaatschappij aan hem uitgekeerde verzekeringsbedrag ad f 42.000,--, zulks
in verband met diefstal van zijn auto, door te storten naar de heer C. ter betaling
van een niet-aantoonbare schuld, een keuze heeft gemaakt die niet op de bijstand kan
worden afgewenteld.
Voor wat betreft de bijstand die verleend wordt wegens een tekortschietend besef van
verantwoordelijkheid voor de voorziening in de bestaanskosten is besloten deze tot een
bedrag ad f 23.000,-- in de vorm van een geldlening te verstrekken, die wordt
terugbetaald middels een maandelijkse inhouding van 10% op de van toepassing zijnde
bijstandsnorm (art. 24, sub b, van de Abw). Hierbij is overwogen dat, nu sprake
is van een vermogen dat uitgaat boven het zogenaamde vrij te laten bescheiden vermogen,
eiser geacht wordt dit vermogen in te teren tot de grens van het vrij te laten
bescheiden vermogen, overeenkomstig de hiertoe in de jurisprudentie ontwikkelde
interingsnorm.
Uitgaande van een vermogen van f 42.000,-- had eiser nog de beschikking kunnen hebben
over f 23.000,-- (vermogen minus f 19.000,-- vrij te laten bescheiden vermogen).
Uitgaande van de interingsnorm van 1,5 maal de bijstandsnorm plus een particuliere
ziektekostenverzekering (in casu f 1.981,50 maal 1,5 = f 2.972,25 plus f 431,-- =
f 3.403,25 per maand) had eiser ca. 6,5 maand van dit vermogen kunnen leven alvorens
bijstand verleend had behoeven te worden.
Bij besluit d.d. 21 juli 1997 heeft verweerder het besluit d.d. 7 juli 1997 in zoverre
herzien, dat de bijstand, die in de vorm van een geldlening wordt verleend wegens een
tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in de bestaanskosten
alsnog is teruggebracht naar een bedrag ad f 14.046,56,--".
Die feiten en omstandigheden worden door partijen niet betwist, en vormen ook voor de Raad het
uitgangspunt bij zijn oordeelsvorming.
De rechtbank heeft het tegen het besluit van 21 juli 1997 ingestelde beroep ongegrond verklaard.
De rechtbank is - kort samengevat - van oordeel dat appellant onvoldoende duidelijkheid heeft
verschaft omtrent zijn inkomens- en vermogenspositie en daarmee de in artikel 65 van de Algemene
bijstandswet (Abw) neergelegde informatieplicht heeft geschonden, en dat appellant niet aannemelijk
heeft weten te maken dat de op zijn naam staande Mazda geen bestanddeel van zijn vermogen vormde. Appellant kan naar het oordeel van de
rechtbank voorts worden verweten dat hij de verzekeringsuitkering aan zijn medevennoot heeft doorbetaald,
waardoor hij zich eerder dan nodig was in een bijstandbehoeftige positie heeft gebracht.
Appellant houdt in hoger beroep staande dat aan zijn zijde geen sprake is van een tekortschietend
besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in de bestaanskosten en dat de in artikel 65 van
de Abw neergelegde informatieplicht evenmin is geschonden. Daartoe heeft appellant onder meer naar
voren gebracht dat de Mazda was gefinancierd met gelden van zijn medevennoot C. (hierna: C.) en om
die reden niet als zijn bezit kon worden aangemerkt en niet is vermeld op het inlichtingenformulier.
Met betrekking tot de op de uitkering van appellant opgelegde maatregelen overweegt de Raad het volgende.
De Raad is met gedaagde en de rechtbank van oordeel dat appellant, door bij de indiening van zijn
aanvraag onvoldoende informatie te verstrekken over zijn inkomens- en vermogenspositie en niet uit
eigen beweging opgave te doen van het feit dat hij een Mazda op zijn naam had staan, de in artikel
65, eerste lid, van de Abw neergelegde inlichtingenplicht heeft geschonden. Appellant heeft niet
aannemelijk gemaakt dat de Mazda, die op zijn naam verzekerd was en op 14 januari 1997 tot zijn
beschikking stond, niet tot zijn vermogen behoorde. Evenmin is aangetoond dat de auto op de door
appellant gestelde wijze is gefinancierd. Dit leidt de Raad tot de conclusie dat gedaagde terecht
de bijstand tijdelijk gedeeltelijk heeft geweigerd met toepassing van artikel 14, eerste lid, van
de Abw. Naar het oordeel van de Raad heeft gedaagde de verlaging van de bijstandsuitkering kunnen
vaststellen op 20% gedurende twee maanden zonder in strijd te komen met de wet of enig algemeen
beginsel van behoorlijk bestuur, waartoe ook het evenredigheidsbeginsel wordt gerekend.
Blijkens de gedingstukken en het verhandelde ter zitting heeft appellant enkele dagen voor of op
14 maart 1997 een verzekeringsuitkering van f 42.000,--, die hij in verband met door hem aangegeven
diefstal van de Mazda op 17 januari 1997 had ontvangen, over laten maken naar zijn medevennoot C. Door
deze handelwijze, waarmee appellant ook naar het oordeel van de Raad blijk heeft gegeven van een
ongenoegzaam besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan, is appellant onnodig
op bijstand aangewezen gebleven. De stelling van appellant dat hij als gevolg van de onttrekkingen aan
de X. VOF (hierna: de VOF), onder meer ten behoeve van de aankoop van de Mazda, een schuld had
aan de VOF c.q. aan zijn medevennoot C., kan bij gebreke van een deugdelijke financiële administratie
van de VOF niet door hem worden gestaafd. De Raad gaat er dan ook van uit dat het bedrag van
f 42.000,-- aan appellant toekwam en dat hij niet gehouden was dit bedrag over te maken aan C. De
Raad ziet evenmin gronden om de in dit geval toegepaste verlaging van 20% gedurende twee maanden
onrechtmatig te achten.
Met betrekking tot de vorm van de aan appellant verstrekte bijstand overweegt de Raad het volgende.
Ingevolge artikel 24, aanhef en onder b, van de Abw kan bijstand eveneens worden verstrekt in de
vorm van een geldlening of borgtocht indien de noodzaak tot bijstandsverlening het gevolg is van
een tekortschietend besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan.
Zoals hiervoor is overwogen heeft de overmaking van de door appellant ontvangen verzekeringsuitkering,
hetgeen door gedaagde terecht als een tekortschietend besef in de zin van artikel 24, aanhef en onder
b, van de Abw is aangemerkt, kort voor of op 14 maart 1997 plaatsgevonden. Naar het oordeel van
de Raad kan hierin geen grond worden gevonden om reeds vanaf 14 januari 1997 de bijstand te verlenen
in de vorm van een geldlening; dit kan eerst vanaf de datum waarop de afschrijving ten gunste van
C. heeft plaatsgevonden.
De Raad stelt voorts vast dat gedaagde bij de berekening van de periode waarover de bijstand met
toepassing van artikel 24, aanhef en onder b, van de Abw in de vorm van een geldlening wordt verleend
slechts de verzekeringsuitkering van f 42.000,-- in aanmerking heeft genomen onder aftrek van het
vrij te laten vermogen van f 19.000,--. Gedaagde heeft daarbij echter verzuimd om rekening te
houden met het feit dat appellant ten tijde van de afschrijving van dat bedrag belastingschulden had.
Appellant heeft daarvan melding gemaakt op het inlichtingenformulier bij zijn bijstandsaanvraag;
zijn gemachtigde heeft in hoger beroep daarvan bewijsstukken overgelegd. De omstandigheid dat
appellant een verzoek tot nihilstelling van deze belastingschulden had ingediend, doet geen afbreuk
aan het bestaan van die belastingschulden op het tijdstip van afschrijving van het bedrag van f 42.000,--.
De Raad tekent hierbij aan dat hij evenals gedaagde niet aannemelijk acht dat appellant op dat
tijdstip nog andere schulden had.
Gelet op het voorgaande komt het bestreden besluit voorzover daarbij toepassing is gegeven aan
artikel 24, aanhef en onder b, van de Abw wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de
Algemene wet bestuursrecht (Abw) voor vernietiging in aanmerking.
Gedaagde zal met betrekking tot de vorm van de verstrekte bijstand opnieuw op het bezwaarschrift
moeten beslissen met inachtneming van hetgeen in deze uitspraak is overwogen.
Hierin ligt besloten dat ook de aangevallen uitspraak in zoverre voor vernietiging in aanmerking komt.
De Raad acht termen aanwezig om op grond van artikel 8:75 van de Awb gedaagde te veroordelen in de
proceskosten van appellant. Deze kosten worden begroot op f 1.420,-- in beroep en op f 1.420,-- in
hoger beroep, wegens verleende rechtsbijstand.
III. BESLISSING
De Centrale Raad van Beroep,
Recht doende:
Vernietigt de aangevallen uitspraak, voorzover deze betrekking
heeft op de toepassing van artikel 24, aanhef en onder b, van de Abw ten aanzien van appellant;
Verklaart het inleidend beroep in zoverre gegrond en vernietigt het bestreden besluit in zoverre;
Bepaalt dat gedaagde een nieuw besluit op bezwaar zal nemen met inachtneming van deze uitspraak;
Bevestigt de aangevallen uitspraak voor het overige;
Veroordeelt gedaagde in de proceskosten van appellant tot een bedrag groot f 2.840,--, te betalen
door de gemeente Deventer aan de griffier van de Raad;
Gelast de gemeente Deventer aan appellant het gestorte recht van f 55,-- in beroep en f 160,-- in
hoger beroep (totaal f 215,--) te vergoeden.
Aldus gewezen door mr G.A.J. van den Hurk als voorzitter en mr Ch. de Vrey en
mr drs N.J. van Vulpen-Grootjans als leden, in tegenwoordigheid van I.J.M. Peereboom-Nieuwenburg
als griffier, en uitgesproken in het openbaar op 12 december 2000.
(get.) G.A.J. van den Hurk.
(get.) I.J.M. Peereboom-Nieuwenburg.
JdB
0512
