inloggen / registreer

Jurisprudentie

BF0498

Datum uitspraak2008-09-11
Datum gepubliceerd2008-09-11
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureKort geding
Instantie naamRechtbank Amsterdam
Zaaknummers403164 / KG ZA 08-1394 AB/LW
Statusgepubliceerd

Indicatie

Vordering tot rectificatie van uitlatingen door 'ambassadrice' van eiseres op haar website en in het tv-programma SBS Shownieuws is afgewezen.

Uitspraak

vonnis RECHTBANK AMSTERDAM Sector civiel recht, voorzieningenrechter zaaknummer / rolnummer: 403164 / KG ZA 08-1394 AB/LW Vonnis in kort geding van 11 september 2008 in de zaak van 1. de stichting EISERES, gevestigd te vestigingsplaats, 2. EISER, wonende te woonplaats, eisers bij dagvaarding van 5 augustus 2008, advocaat mr. A.S. Rueb te Amsterdam, tegen GEDAAGDE, wonende te woonplaats, gedaagde, advocaat mr. D.H.S. Donk te Amsterdam. 1. De procedure Ter terechtzitting van 28 augustus 2008 hebben eisers gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. Gedaagde heeft verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening. Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen. 2. De feiten 2.1. Eiseres is een vrijwilligersorganisatie die als doel heeft “het op alle mogelijke wijzen zorg dragen van hulp aan minderbedeelden in ontwikkelingslanden”. Zij richt zich voornamelijk op het voorkomen van kinderprostitutie, het bevrijden van meisjes uit bordelen in India en het ondersteunen van de meisjes bij het werken aan een nieuwe toekomst. Eiseres is in 1990 opgericht door eiser. 2.2. Gedaagde is als ambassadrice werkzaam geweest voor eiseres. In die hoedanigheid is zij in september 2007 met – onder meer – eiser naar India gegaan om de werkzaamheden van eiseres ter plaatse te kunnen bekijken. 2.3. Vanaf eind maart 2008 heeft eiser zijn functie als bestuurslid van eiseres gedurende enige tijd niet uitgeoefend. 2.4. Op 16 mei 2008 heeft een vergadering van het bestuur van eiseres plaatsgevonden. In de notulen van deze vergadering staat – onder meer – het volgende vermeld: “Het bestuur concludeert zaken niet juist zijn gegaan en vindt de betaling van € 3.500 op de bankrekening van (eiser, vzr.) zeer kwalijk. 2.5. Op 19 mei 2008 heeft bestuurder van eiseres, bestuurder 1, aan een andere bestuurder, bestuurder 2, het volgende, voor zover hier van belang, bericht: “De verhalen over eiser in die tijd noopte mij ertoe dat hij niet meer te handhaven was voor onze stichting in welke rol dan ook.” 2.6. In de notulen van de bestuursvergadering van 26 mei 2008 staat, voor zover van belang, het volgende: “Er wordt lang gediscussieerd over wanneer eiser zou moeten terugkomen en onder welke voorwaarden. Uiteindelijk is de meerderheid van het bestuur voor directe terugkomst van eiser. Aldus wordt besloten. (…) De (voorzitter van het bestuur, vzr.) geeft aan dat alle gebeurtenissen van de afgelopen periode een zware wissel heeft getrokken op zijn gezin en gezondheid en dat hij daarom zijn bestuursfunctie als voorzitter per direct neerlegt.” 2.7. Op 27 mei 2008 heeft gedaagde een e-mail van de oud-voorzitter van het bestuur ontvangen met daarin – onder meer – de volgende tekst: “Gisteravond (…) laat zijn de besluiten genomen door het bestuur van de stichting. Sturend bij de besluitvorming is geweest de houding van de partners in het veld. Zowel de indiase als de nepalese partner PWSC willen een verdere samenwerking met eiser en niet anders. (…) Na deze besluitvorming is ondergetekende afgetreden. (…) De resterende bestuursleden hebben gelet op het aftreden van ondergetekende eiser tot voorzitter benoemd. Ook bestuurder 2 is afgetreden.” 2.8. Op 28 mei 2008 is het volgende bericht op de website van gedaagde geplaatst: “Montecatini Management maakt bekend dat gedaagde heeft besloten om met onmiddellijke ingang haar ambassadeurschap van eisers te beëindigen. Zij is tot dit besluit gekomen na verontrustende berichten over de verrichtingen van de oprichter/huidige voorzitter. Zijn handelswijze heeft ook geleid tot een vertrouwensbreuk tussen bestuur en medewerkers. Prominent bestuurslid bestuurder 2 heeft zijn functie neergelegd en afstand genomen van de stichting. Deze gebeurtenissen sterken gedaagde in haar beslissing. “Ik heb mij destijds verbonden aan eiseres en ging er vanuit dat ik de organisatie voor honderd procent kon vertrouwen. Dat vertrouwen ben ik nu kwijt. Ik kies ervoor om mij in de toekomst op een andere manier in te zetten voor de meisjes. Zij mogen niet aan hun lot worden overgelaten”.” 2.9. In een uitzending van het televisieprogramma Shownieuws eind mei 2008 heeft gedaagde de volgende uitlatingen gedaan: “Nou omdat er een aantal dingen zijn gebeurd waar ik de afgelopen twee dagen eigenlijk eh te weten ben gekomen dat de oprichter van eiseres een aantal schandalige dingen heeft gedaan waar ik totaal niet achter sta en waar ik ook niet mee geassocieerd wil worden en het vertrouwen is gewoon totaal geschaad, waardoor ik heb gezegd: “Nou dan wil ik geen ambassadrice meer zijn als het op zo’n manier gaat.” (…) Ik kan niet op de details ingaan want dat speelt allemaal nog. Het onderzoek wordt zo snel mogelijk gestart en eh ja er zijn gewoon heel veel dingen gebeurd wat gewoon niet zo behoort te gaan bij een goed doel. (…) Ik vind het gewoon nou eigenlijk walgelijk dat ik, ik me zo erg inzet en al die mensen in Nederland die geld hebben gestort en die het allemaal verschrikkelijk vinden en dat dan ja dat je vertrouwen zo geschaad wordt dat vind ik echt ja misselijkmakend eigenlijk.” 3. Het geschil 3.1. Eisers vorderen samengevat - gedaagde op straffe van een dwangsom te veroordelen tot het plaatsen van een rectificatie gedurende 31 dagen op de openingspagina van haar website, alsmede haar te veroordelen tot betaling van EUR 10.000,00 aan zowel eiseres als eiser en met veroordeling van haar in de proceskosten. 3.2. Eisers stellen hiertoe dat gedaagde onrechtmatig jegens hen heeft gehandeld. Teneinde haar naamsbekendheid en daarmee haar slagkracht te vergroten heeft eiseres gedaagde als bekende Nederlander benaderd voor het ambassadriceschap van eiseres. Gedaagde heeft dit aanbod aanvaard en is vervolgens tot eind mei 2008 als ambassadrice aan eiseres verbonden geweest en daardoor heeft eiseres meer bekendheid gekregen. Gedaagde heeft zich teruggetrokken als ambassadrice van eiseres, doordat zij verontrustende berichten over de verrichtingen van de oprichter van de stichting had ontvangen, zoals zij op haar website heeft vermeld. Het zal voor iedereen duidelijk zijn dat zij met oprichter eiser bedoelt en zo niet, dan zal dat bij raadpleging van de website van eiseres snel duidelijk zijn. Dit is onrechtmatig. Vervolgens heeft zij onrechtmatige uitlatingen gedaan jegens eisers in het programma Shownieuws. Zij heeft eiser hierbij afgeschilderd als een persoon die schandalige dingen doet of heeft gedaan. Dit levert een ernstige beschuldiging op. De mededeling dat een onderzoek wordt gestart, wekt de indruk dat het handelen van eiser zodanig ernstig is dat naar dit handelen een onderzoek moet worden ingesteld. Hierdoor wordt de beschuldiging aan het adres van eiser kracht bijgezet. Daarnaast suggereert zij dat zich misstanden voordoen bij eiseres en dat eiser hier de oorzaak van is. Dit geldt ook voor haar uitlating ‘het walgelijk en misselijkmakend te vinden dat haar vertrouwen wordt geschaad’. Gedaagde had moeten beseffen dat deze uitlatingen een grote impact hebben op eiser in zijn hoedanigheid als privé persoon en in zijn hoedanigheid als voorzitter van eiseres en ook op eiseres. Vooral omdat zij een bekende Nederlander is, had zij zich moeten realiseren dat ze een groter publiek bereikt dan een niet bekende Nederlander. Zij had behoedzamer moeten handelen. Daarbij speelt een grote rol dat eiseres een goed doel organisatie is en dat haar goede naam essentieel is bij het werven van fondsen. Eisers hebben een spoedeisend belang bij de gevraagde voorziening, omdat eisers, zolang de rectificatie nog niet heeft plaatsgevonden, schade lijden. De rectificatie is gerechtvaardigd om de door de onrechtmatige uitlatingen van gedaagde veroorzaakte schade te beperken. Niet is gesteld of gebleken dat de door gedaagde gestelde misstanden steun kunnen vinden in de feiten. Niet duidelijk is waarop zij haar beweringen baseert. Gezien de ernst en grote impact die de uitlatingen op eisers hebben gehad, maken zowel eiser als eiseres eveneens aanspraak op toekenning van een voorschot op immateriële schadevergoeding van EUR 10.000,00. 3.3. Ter afwering van de vordering voert gedaagde, kort samengevat, het volgende verweer. Eiser heeft zich stelselmatig schuldig gemaakt aan onoorbaar gedrag. In september 2007 is gedaagde voor eiseres naar India afgereisd samen met eiser. Tijdens deze reis wilde eiser steeds alleen met gedaagde praten, omdat hij als enige zou weten op welke wijze haar vader, die net was overleden, zou zijn omgekomen. Het management van gedaagde heeft verdere escalatie weten te voorkomen. Daarna heeft eiser gedaagde opdringerig op haar 06-nummer gebeld, terwijl zij op de set was, met de mededeling dat hij blij was dat zij zich bij eiseres had aangesloten, aangezien zij zijn missie zou kunnen voortzetten als hij tijdens een inval om meisjes te bevrijden om het leven zou komen. Daarnaast hebben zich nog andere incidenten voorgedaan, waarbij eiser is betrokken. Verder heeft gedaagde berichten gehoord over financiële malversaties binnen eiseres, veroorzaakt door eiser. Op haar website en tijdens het interview met Shownieuws heeft gedaagde uitermate zorgvuldig en genuanceerd gehandeld. Zij is niet ingegaan op details, heeft geen namen genoemd en heeft naar waarheid te kennen gegeven dat er een onderzoek zou volgen. Het gevorderde moet dan ook worden afgewezen. 4. De beoordeling 4.1. In deze zaak gaat het erom wat in dit geval zwaarder weegt: het recht van gedaagde op vrijheid van meningsuiting of het recht van eisers op bescherming van eer en goede naam en op eerbiediging van hun persoonlijke levenssfeer. Daartoe moeten alle terzake dienende omstandigheden van het geval worden afgewogen. Tot die omstandigheden behoren de mate waarin de beschuldigingen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal en de wijze waarop ze worden ingekleed. 4.2. Gedaagde heeft twee redenen ten grondslag gelegd aan haar beslissing om terug te treden als ambassadrice van eiseres. Ten eerste het gedrag en de handelwijze van eiser jegens haar. Ten tweede de zorgelijke berichten die haar bereikten over de financiële gang van zaken bij eiseres en de rol die eiser daarbij speelde. 4.3. Eiser heeft niet betwist dat hij gedaagde heeft aangesproken in verband met haar pas overleden vader. Hij heeft wel ontkend dat hij zich zo heeft uitgelaten als gesteld onder 3.3. Voorshands is echter niet waarschijnlijk dat gedaagde dit heeft verzonnen. Het is begrijpelijk dat zij er niet van gediend was en het als opdringerig heeft ervaren dat eiser, met wie zij slechts zakelijke contacten had, zich zo met haar persoonlijke omstandigheden bemoeide. Daar komt bij dat vaststaat dat er problemen zijn geweest rond het functioneren van eiser als bestuurslid van eiseres. Van bestuurslid bestuurder 2 had gedaagde gehoord dat dit (dis)functioneren verband hield met een drankprobleem. Zelf spreekt eiser van overspannenheid. Wat daar ook van zij, feit is dat eiser gedurende enige tijd zijn functie binnen eiseres niet heeft uitgeoefend en dat er voor die tijd verschillende incidenten zijn geweest waarbij eiser betrokken was. Dit wordt bevestigd door bestuurslid bestuurder 1 in zijn bericht van 19 mei 2008 aan bestuurder 2. Ook de door gedaagde overgelegde verklaring van bestuurder 2 bevestigt dit beeld. Op basis van de haar toen bekende feiten kon gedaagde zich eind mei 2008 op het standpunt stellen dat zij het vertrouwen in eiser en daarmee ook in eiseres had verloren. 4.4. Daarnaast had gedaagde van twee werknemers van eiseres vernomen dat zij, gedurende de tijd dat eiser zijn functie niet uitoefende, financiële malversaties binnen eiseres op het spoor waren. Daarover hebben deze medewerkers met enkele bestuursleden een bijeenkomst gehad. Vervolgens heeft bestuursoverleg plaatsgevonden, waarbij eiser de gelegenheid heeft gehad zich te verantwoorden voor de geconstateerde malversaties. Uiteindelijk lijkt geen sprake te zijn van frauduleus handelen door eiser. Wel is komen vast te staan dat geen behoorlijke transparante boekhouding is bijgehouden. Dit volgt uit de notulen van 16 mei 2008 waarin het bestuur zich ontstemd heeft getoond over de financiële gang van zaken. Vervolgens heeft het bestuur van eiseres op 26 mei 2008 besloten om eiser in de functie van voorzitter van het bestuur terug te laten komen, voornamelijk omdat de uitvoerende instanties in India en Nepal daarop stonden. Dit besluit heeft geleid tot een breuk binnen het bestuur met als gevolg dat bestuurslid bestuurder 2 zijn bestuursfunctie heeft neergelegd en heeft besloten zich niet langer voor de stichting in te zetten. Ook de voorzitter heeft zijn functie per direct neergelegd omdat, naar zijn zeggen, alle gebeurtenissen een zware wissel hebben getrokken op zijn gezin en gezondheid. Gezien de wisselingen binnen het bestuur, het ontbreken van een behoorlijke, transparante boekhouding en de berichten die gedaagde over een en ander ontving, kon zij redelijkerwijs menen dat het (financieel) niet goed zat bij eiseres. Het was niet aan haar als ambassadrice om diepgaand onderzoek te doen naar de (financiële) gang van zaken. Duidelijk was dat het rommelde bij eiseres en dat daardoor niet alleen de twee bestuursleden maar ook de twee hiervoor genoemde medewerkers zijn opgestapt. 4.5. Tegen deze feitelijke achtergrond is de tekst op de website, die in neutrale bewoordingen is gesteld, niet onrechtmatig. Voor de uitzending van het programma Shownieuws is gedaagde kennelijk op straat geïnterviewd. In haar antwoorden beperkt zij zich tot wat zij heeft gehoord, gaat zij niet in op details en noemt zij geen namen. Als ze de woorden ‘walgelijk en misselijkmakend’ gebruikt, beschrijft ze haar eigen hevige teleurstelling dat zij en anderen zich zo inzetten voor een stichting die het vertrouwen beschaamt. Dit is haar subjectieve beleving. Met deze woorden benoemt en veroordeelt zij niet het gedrag van eiser. In de gegeven omstandigheden zijn ook deze uitlatingen in het programma Shownieuws niet onrechtmatig, net zo min als de in dat programma gebruikte term ‘schandalig’ voor het gedrag van eiser zoals dat haar op dat moment bekend was. De gevorderde rectificatie zal dan ook worden afgewezen. 4.6. Aangezien niet is gebleken dat gedaagde onrechtmatige uitlatingen heeft gedaan waardoor eisers schade hebben geleden, zal ook het gevorderde voorschot op de immateriële schadevergoeding worden afgewezen. 4.7. Eisers zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van gedaagde worden begroot op: - vast recht EUR 254,00 - salaris advocaat 816,00 Totaal EUR 1.070,00 5. De beslissing De voorzieningenrechter 5.1. weigert de gevraagde voorzieningen, 5.2. veroordeelt eisers in de proceskosten, aan de zijde van gedaagde tot op heden begroot op EUR 1.070,00, 5.3. verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad. Dit vonnis is gewezen door mr. A.J. Beukenhorst, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. L.E. van der Weij, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 11 september 2008.?