Jurisprudentie
BD9256
Datum uitspraak2008-08-06
Datum gepubliceerd2008-08-06
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank Utrecht
Zaaknummers216323/ HA ZA 06-1805
Statusgepubliceerd
Datum gepubliceerd2008-08-06
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank Utrecht
Zaaknummers216323/ HA ZA 06-1805
Statusgepubliceerd
Indicatie
Aandelenlease, Sprintplan, 20-80%.
Uitspraak
vonnis
RECHTBANK UTRECHT
Sector handels- en familierecht
zaaknummer / rolnummer: 216323 / HA ZA 06-1805
Vonnis van 6 augustus 2008
in de zaak van
[eiseres],
wonende te [woonplaats],
eiseres,
procureur mr. F.W. Henstra,
tegen
de naamloze vennootschap
AEGON BANK N.V.,
h.o.d.n. Spaarbeleg,
gevestigd te Utrecht,
gedaagde,
procureur mr. J.M. van Noort.
Partijen zullen hierna [eiseres] en Spaarbeleg genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 8 augustus 2007
- het proces-verbaal van comparitie van 4 december 2007
- de akte van [eiseres]
- de akte van Spaarbeleg.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. Inleiding
2.1. Spaarbeleg is een financiële instelling die overeenkomsten sluit met betrekking tot financiële producten, waaronder het zogenaamde SprintPlan. Bij een SprintPlan-overeenkomst wordt gedurende een periode van vijf jaar belegd met een door Spaarbeleg verstrekte lening. Met het geleende bedrag worden voor de belegger participaties aangekocht in het Spaarbeleg Garantiefonds. De participaties worden op naam van de Stichting Aegon BeleggingsGiro (door de jaren heen soms anders genaamd) gesteld die deze voor rekening en risico van de cliënt gaat houden. Na afloop van de looptijd van de overeenkomst worden de participaties in het Garantiefonds verkocht en wordt de lening afgelost. Het SprintPlan-product kent een gegarandeerde einduitkering (de zogenaamde garantiewaarde) waarmee het geleende bedrag kan worden terugbetaald.
2.2. Deze rechtbank heeft in verband met de SprintPlan-overeenkomsten in de afgelopen jaren reeds vonnis gewezen in een tweetal collectieve acties tegen Spaarbeleg, aanhangig gemaakt door de Gedupeerden SprintPlan (GeSp) (vonnis van 22 december 2004, NJF 2005/60) en door de Vereniging Consument & Geldzaken (vonnis van 4 januari 2006, NJF 2006/152), alsmede in diverse procedures die door individuele deelnemers aan het SprintPlan tegen Spaarbeleg zijn aangespannen. In deze vonnissen is bij de opsomming van de feiten steeds uitgebreid geciteerd uit het door Spaarbeleg aan de deelnemers van het SprintPlan verstrekte informatiemateriaal.
In zijn arrest van 15 november 2007 (in de zaak GeSp, LJN BB7971) heeft het Hof Amsterdam (onder meer) geoordeeld dat -kort gezegd- de SprintPlan-overeenkomsten tot stand zijn gekomen doordat de persoon die het verlangen had zo’n overeenkomst aan te gaan een ingevuld inschrijfformulier aan Spaarbeleg heeft doen toekomen (aan te merken als aanbod tot het aangaan van een SprintPlan-overeenkomst) en doordat Spaarbeleg het in dat formulier uitgesproken verlangen vervolgens heeft gehonoreerd en aan die persoon (de deelnemer) een door haar ondertekend certificaat heeft doen toekomen (aanvaarding van het aanbod). In vervolg hierop heeft het Hof vastgesteld dat het ‘welkomstpakket’ met informatie betreffende het SprintPlan, dat (veelal) door Spaarbeleg gelijktijdig met het certificaat aan de deelnemer is toegezonden, door de deelnemer is ontvangen nadat de SprintPlan-overeenkomst reeds tot stand gekomen was. De inhoud van het welkomstpakket dient daarom buiten beschouwing te worden gelaten bij de beoordeling van wat de deelnemer op het moment van het aangaan van de SprintPlan-overeenkomst wist of kon weten over de aard en werking van het Sprintplan. Het Hof heeft dan ook slechts de op voorhand aan de deelnemers verstrekte brochure betreffende het SprintPlan en de op de achterzijde van het inschrijfformulier afgedrukte samenvatting van de algemene voorwaarden in dat verband in zijn oordeel betrokken.
De rechtbank volgt het Hof Amsterdam in zijn oordeel betreffende het moment van tot stand komen van de SprintPlan-overeenkomst. Dit betekent dat de deelnemer voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst enkel beschikte over de informatie zoals die bleek uit mogelijk op voorhand verstrekte informatie over het SprintPlan en uit het voorgedrukte inschrijfformulier.
2.3. De rechtbank acht de vonnissen die zij in verband met de SprintPlan-overeenkomsten heeft gewezen en die (bijna) allemaal zijn gepubliceerd op (in ieder geval) rechtspraak.nl, eveneens inmiddels bekend bij de advocaten die namens hun cliënten tegen Spaarbeleg procederen. Voor zover de rechtbank van oordeel is dat op stellingen en verweren die in deze procedure worden aangevoerd, in één of meer van haar eerdere vonnissen reeds is beslist, zal zij bij de motivering van haar oordeel over deze stellingen en verweren volstaan met een verwijzing naar deze eerdere vonnissen.
3. De feiten
3.1. [eiseres] heeft op 16 december 1999 een inschrijfformulier met een inleg van NLG 500,00 per maand ingevuld en retour gezonden. In de bedenktijd heeft [eiseres] te kennen gegeven dat zij de inleg wilde verlagen naar NLG 400,00 per maand. Zij heeft een certificaat d.d. 14 januari 2000 op basis van een inleg van NLG 400,00 ontvangen.
3.2. Het door [eiseres] afgesloten SprintPlan had een looptijd van 1 februari 2000 tot en met 31 januari 2005. [eiseres] heeft ter uitvoering van de overeenkomst 60 maandtermijnen van EUR 181,51 (NLG 400,00) aan Spaarbeleg voldaan. [eiseres] stelt in totaal een bedrag van EUR 10.890,72 te hebben voldaan. [eiseres] heeft na afloop van de overeenkomst geen uitkering van Spaarbeleg ontvangen.
4. Het geschil
4.1. [eiseres] vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad,
Primair
A. Voor recht verklaart dat voornoemde Sprintplan-overeenkomst nietig is, althans deze overeenkomst nietig verklaart, en;
B. Spaarbeleg veroordeelt om – tegen behoorlijk bewijs van kwijting – aan [eiseres] te betalen de door [eiseres] aan Spaarbeleg betaalde bedragen ad EUR 10.890,72, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment van de gedane betalingen, althans vanaf de dag der dagvaarding, tot de dag der algehele voldoening;
Subsidiair
A. Voormelde overeenkomst Sprintplan ontbindt, en;
B. Spaarbeleg veroordeelt om – tegen behoorlijk bewijs van kwijting – aan [eiseres] te betalen de door [eiseres] betaalde inleg ad EUR 10.890,72, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf het moment van de gedane betalingen; althans vanaf de dag der dagvaarding, tot de dag der algehele vodoening;
Meer subsidiair
Spaarbeleg veroordeelt om – tegen behoorlijk bewijs van kwijting – aan [eiseres] te betalen de door [eiseres] geleden schade ad EUR 10.890,72, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de dag der dagvaarding, tot de dag der algehele voldoening;
Primair en subsidiair
A. Spaarbeleg veroordeelt om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan [eiseres] te betalen de buitengerechtelijke incassokosten ad EUR 1.363,15 en;
B. Spaarbeleg veroordeelt in de proceskosten.
4.2. [eiseres] heeft – samengevat – aan haar vorderingen ten grondslag gelegd dat de overeenkomst nietig dan wel vernietigbaar is op grond van handelen in strijd met de Wet Consumentenkrediet (Wck), dat de overeenkomst vernietigbaar is op grond van dwaling, dat Spaarbeleg toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichting door het schenden van haar zorgplicht en dat Spaarbeleg door het schenden van de zorgplicht onrechtmatig jegens [eiseres] heeft gehandeld. Zij heeft voorts gesteld dat de overeenkomst niet (rechtsgeldig) tot stand is gekomen nu de handtekening op het (tweede) inschrijfformulier niet van haar is. Voor zover nodig, roept zij op die grond de nietigheid dan wel vernietigbaarheid van de overeenkomst in.
4.3. Spaarbeleg voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
5. De beoordeling
Handtekening op het (tweede) inschrijfformulier
5.1. Het beroep van [eiseres] op het niet (rechtsgeldig) tot stand komen van de overeenkomst, omdat naar zij stelt de handtekening op het (tweede) inschrijfformulier niet van haar is, wordt verworpen. Vast staat immers dat sprake was van wilsovereenstemming nu [eiseres] ter comparitie heeft verklaard dat zij de overeenkomst met een inleg 400 gulden per maand wilde. Gelet hierop en nu zij ook overigens (het bestaan van) de overeenkomst aan haar (andere) vorderingen ten grondslag heeft gelegd, kan haar beroep op het niet (rechtsgeldig) tot stand komen van de overeenkomst niet slagen.
Nietigheid wegens strijd met Wck
5.2. De rechtbank ziet in de uitspraak van het Hof Amsterdam van 15 november 2007 (LJN BB7971), gezien het belang van de rechtseenheid, op dit punt aanleiding het Hof te volgen in haar oordeel dat de SprintPlan-overeenkomst geen krediettransactie is in de zin van artikel 1 aanhef en onder a Wck. Het Hof Arnhem heeft op 4 december 2007 (LJN BB9779) overeenkomstig geoordeeld. Nu de Wck niet van toepassing is, is reeds daarom geen sprake van nietigheid of vernietigbaarheid van de SprintPlan-overeenkomst vanwege mogelijke strijdigheid met een of meer bepalingen van die wet. Daarom wordt de vordering van [eiseres], voor zover gebaseerd op de stelling dat de SprintPlan-overeenkomst nietig of vernietigbaar is wegens strijd met de Wck, afgewezen.
Ontbinding wegens toerekenbare tekortkoming door schending van de zorgplicht
5.3. Deze rechtbank heeft in haar vonnis van 18 oktober 2006, LJN AZ0660, geoordeeld dat zij schending van de zorgplicht door Spaarbeleg niet langer zal kwalificeren als een toerekenbare tekortkoming, doch enkel als een onrechtmatige daad. De rechtbank heeft dit oordeel nadien in diverse andere vonnissen met betrekking tot het SprintPlan herhaald. De rechtbank ziet geen aanleiding om nu anders te oordelen. Ook deze vordering wordt daarom afgewezen.
Vernietiging op grond van dwaling
5.4. [eiseres] heeft een beroep gedaan op dwaling met de stelling dat zij dacht dat het SprintPlan een spaarproduct was en dat Spaarbeleg onvoldoende heeft gewezen op het risico dat de inleg verloren kon gaan. Zij heeft aangevoerd dat in de folder die zij heeft ontvangen geen waarschuwingen staan vermeld, die wel in latere folders van Spaarbeleg voorkomen en gesteld dat zij er niet mee bekend was dat zij met geleend geld belegde en dat zij haar inleg aan het eind van de rit kwijt zou kunnen raken. Ter comparitie heeft [eiseres] verklaard dat zij uit de informatie (de tekst uit de folder in samenhang met reclamespotjes op radio en televisie) had begrepen dat zij zou gaan sparen en dat zij aan het einde haar inleg, eventueel met winst, terug zou krijgen.
5.5. De rechtbank heeft reeds in diverse vonnissen, recent nog in haar vonnis van de meervoudige kamer van 24 januari 2007 (LJN AZ7231), geoordeeld dat deelnemers aan het SprintPlan uit de door Spaarbeleg verstrekte schriftelijke informatie zelfs bij oppervlakkige lezing niet kunnen en mogen afleiden dat het SprintPlan een spaarproduct was. Bij oplettende bestudering van de informatie hadden zij bovendien kunnen en moeten begrijpen dat het SprintPlan inhield dat zij maandelijks een bedrag aan rente zouden betalen over een bij Spaarbeleg afgesloten lening en dat Spaarbeleg vervolgens met deze lening voor rekening en risico van hen participaties zou kopen in het GarantieFonds. De rechtbank nam de tekst van de Algemene Voorwaarden hierbij als uitgangspunt. Echter, in navolging van het arrest van het Hof Amsterdam van 15 november 2007 (LJN BB7971) is de rechtbank thans van oordeel dat deze Algemene Voorwaarden geen deel uitmaken van de overeenkomst. Uitgegaan dient te worden van de informatie die [eiseres] heeft ontvangen, voorafgaand aan de totstandkoming ervan.
5.6. Tussen partijen is in geschil welke informatie [eiseres] voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst heeft ontvangen. [eiseres] stelt dat zij (enkel) de folder ‘De meest gestelde vragen over: SprintPlan’ heeft ontvangen en niet de brochure als overgelegd door Spaarbeleg (productie 9 bij conclusie van antwoord). Met betrekking tot de samenvatting van de Algemene Voorwaarden heeft Spaarbeleg ter comparitie betoogd dat deze op de achterzijde van het inschrijfformulier stond afgedrukt in normale zwarte letters, duidelijk zichtbaar en leesbaar. Daartegenover heeft [eiseres] aangevoerd dat zij zich dit niet kan herinneren en dat zij hiervan in elk geval geen kennis heeft genomen.
5.7. Hoewel Spaarbeleg heeft nagelaten de samenvatting van de Algemene Voorwaarden in deze procedure te overleggen, ziet de rechtbank in het door [eiseres] ter comparitie en bij akte aangevoerde niet een voldoende gemotiveerde betwisting ter ontkrachting van de stelling dat de samenvatting van de Algemene Voorwaarden op de achterzijde van het inschrijfformulier stond afgedrukt. De rechtbank gaat er daarom vanuit dat de samenvatting op de achterzijde stond afgedrukt. Nu [eiseres] stelt dat zij het eerste formulier heeft ingevuld en ondertekend, staat daarmee vast dat zij op dat moment kennis heeft kunnen nemen van de samenvatting van de Algemene Voorwaarden op de achterzijde van het (eerste) formulier.
5.8. Het is de rechtbank ambtshalve bekend dat in de samenvatting van de Algemene Voorwaarden op de achterzijde van het inschrijfformulier met zoveel woorden staat vermeld dat het door de deelnemer betaalde maandbedrag rente is over de aankoopsom van de voor hem of haar gekochte (fracties van) participaties en dat de aankoopsom wordt gefinancierd door Spaarbeleg. Ook staat vermeld dat na afloop van een SprintPlan-contract een eindafrekening plaatsvindt en dat Spaarbeleg aan de deelnemer alsdan betaalt het bedrag dat na de einddatum wordt uitgekeerd op de alsdan voor de deelnemer gehouden (fracties van) participaties, verminderd met de voor het SprintPlan-contract geldende aankoopsom en verder verminderd met al hetgeen de deelnemer alsdan uit hoofde van het SprintPlan-contract aan Spaarbeleg verschuldigd mocht zijn. Tot slot is vermeld dat als het eindsaldo bij de eindafrekening negatief is, de deelnemer verplicht is tot bijbetaling van het negatieve saldo.
5.9. Dat [eiseres] op basis van de folder ‘De meest gestelde vragen over: Sprintplan’ in combinatie met reclamespotjes niet direct heeft opgemaakt dat zij haar inleg kon verliezen, is begrijpelijk, maar komt voor haar rekening. Van [eiseres] mocht immers worden verwacht dat zij het informatiemateriaal (waaronder de samenvatting van de Algemene Voorwaarden) heeft gelezen. Als zij dan toch stelt te hebben gedwaald omtrent de inhoud van de overeenkomst, omdat zij dacht dat zij ging sparen en/of omdat zij van deze samenvatting geen kennis heeft genomen, dan moet deze dwaling naar het oordeel van de rechtbank voor haar eigen rekening blijven. Het beroep op dwaling wordt dan ook afgewezen.
Onrechtmatig handelen wegens schending zorgplicht
5.10. [eiseres] heeft gesteld dat Spaarbeleg heeft gehandeld in strijd met haar zorgplicht door haar niet volledig te informeren over de aard en de omvang van de risico’s (meer in het bijzonder het risico dat hij na ommekomst van de overeenkomst zijn volledige inleg kwijt zou zijn) die zij met de overeenkomst aanging. Daarnaast stelt zij dat Spaarbeleg in strijd met haar zorgplicht heeft gehandeld door na te laten om te informeren naar de inkomens- en vermogenspositie van [eiseres] en naar haar beleggingservaring en beleggingsdoelstellingen. Mitsdien is Spaarbeleg op grond van onrechtmatige daad verplicht de door [eiseres] dientengevolge geleden schade te vergoeden, aldus [eiseres].
5.11. De rechtbank heeft reeds in diverse uitspraken (onder meer 22 december 2004, NJF 2005/60; 4 januari 2006, NJF 2006/152; 24 januari 2007, LJN AZ7231) geoordeeld dat op Spaarbeleg een bijzondere zorgplicht rust, waarvan de omvang wordt bepaald door de resultante van twee verplichtingen, te weten het verstrekken van informatie aan en het inwinnen van informatie bij de potentiële deelnemer, en tevens dat Spaarbeleg aan de op haar, in het kader van deze zorgplicht, rustende verplichtingen niet heeft voldaan. Zo heeft Spaarbeleg onvoldoende gewezen op het risico dat de opbrengst van het SprintPlan lager dan het totaal van de door deelnemer betaalde maandtermijnen, en zelfs nihil kon zijn. Spaarbeleg had, zeker nu zij ervoor heeft gekozen om het SprintPlan aan te bieden aan een breed, niet gesegmenteerd publiek, dienen te verifiëren of de deelnemer uit het door Spaarbeleg verstrekte informatiemateriaal het bestaan van dit risico had begrepen en of het SprintPlan wel beantwoordde aan de beleggingsdoelstelling van deze individuele deelnemer. De combinatie van elementen van een geldlening en elementen van een belegging, die in de SprintPlan-overeenkomst onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, maken dat de rechtbank in tegenstelling tot het Hof Amsterdam (15 november 2007, LJN BB7971) van oordeel blijft dat de zorgplicht zich niet slechts uitstrekt tot de inkomens- en vermogenspositie van een deelnemer, maar tevens tot diens beleggingsdoelstelling en -ervaring.
5.12. Ook in het onderhavige geval komt de rechtbank tot het oordeel dat Spaarbeleg haar zorgplicht jegens [eiseres] heeft geschonden. Zoals reeds in eerdere vonnissen is geoordeeld, diende de potentiële deelnemer de informatie uit de verschillende toegezonden bescheiden (de folder ‘‘De meest gestelde vragen over: SprintPlan’ en de samenvatting van de Algemene Voorwaarden) te combineren en enkele denkstappen te maken om de risico’s geheel te kunnen doorgronden. Spaarbeleg heeft niet bij [eiseres] geverifieerd of zij al die denkstappen had gemaakt om het SprintPlan-product op haar merites te kunnen beoordelen en om te beoordelen of het SprintPlan wel beantwoordde aan de beleggingsdoelstelling van [eiseres]. Hetgeen Spaarbeleg hierover verder heeft aangevoerd, kan niet tot een ander oordeel leiden.
causaal verband
5.13. De rechtbank gaat voorbij aan de stelling van Spaarbeleg dat het causaal verband tussen de schending van de zorgplicht en de door [eiseres] gestelde schade ontbreekt. [eiseres] heeft ter comparitie aangevoerd dat haar doel met het SprintPlan was het opbouwen van een vermogen/sparen voor een huis. Zij heeft aangevoerd dat zij nooit aan het SprintPlan begonnen zou zijn als haar duidelijk was geweest dat er aan het SprintPlan risico’s verbonden waren. De rechtbank is van oordeel dat [eiseres] met deze stelling voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij het SprintPlan niet zou hebben afgesloten als Spaarbeleg aan haar zorgplicht had voldaan.
schade
5.14. De stelling van Spaarbeleg dat het verlies van de maandelijks verrichte betalingen (zijnde de rente over de lening) niet als schade kan worden aangemerkt, is door de rechtbank in voorgaande vonnissen (waaronder 24 januari 2007, LJN AZ7231) steeds verworpen. De rechtbank gaat ook nu aan die stelling voorbij.
In de arresten van het Hof Amsterdam van 1 maart 2007 (LJN AZ9722), 16 augustus 2007 (LJN BB1855) en 15 november 2007 (LJN BB7971) alsmede in het recente arrest van het Hof Arnhem van 1 april 2008 (LJN BC9484), ziet de rechtbank onvoldoende aanleiding anders te oordelen dan zij tot nu toe heeft gedaan. Zoals hiervoor is overwogen, is voldoende aannemelijk dat de overeenkomst niet tot stand zou zijn gekomen indien de verplichtingen uit hoofde van de zorgplicht zouden zijn nagekomen. Voorop staat dat de overeenkomst wordt gekenmerkt door het gegeven dat de deelnemer een belegging aangaat die met geleend geld wordt gefinancierd. De lening wordt uitsluitend aangegaan met het oog op die financiering; het staat de deelnemer niet vrij om het geleende geld zelf, of aan een ander doel te besteden. De lening staat dus niet op zich zelf maar maakt een onlosmakelijk onderdeel uit van het door Spaarbeleg aangeboden product. Indien de overeenkomst niet tot stand zou zijn gekomen, zou de deelnemer dus ook het onderdeel daarvan dat uit de rentedragende lening bestaat niet zijn aangegaan. De zorgplicht ziet mede op het waarschuwen voor de mogelijkheid dat de over de lening te betalen rente met de opbrengst van de belegging niet zal worden terugverdiend en dus verloren zal gaan, althans op het verifiëren of de deelnemer het product zodanig heeft doorgrond dat hij zich bewust was van die mogelijkheid. Dat uit de over het product verstrekte informatie wel kan worden afgeleid dat (ook) sprake is van geleend geld, maakt nog niet dat de deelnemer het risico van het verloren gaan van de rente zonder meer had kunnen of behoren te begrijpen. Hieruit volgt dat de rechtbank blijft bij haar oordeel dat de rente in beginsel als schade tengevolge van het aan Spaarbeleg verweten onrechtmatig handelen voor vergoeding in aanmerking dient te komen.
Bevestiging van dit oordeel vindt de rechtbank in de uitspraak van de Commissie van Beroep DSI van 27 januari 2005 (gewezen door prof. mr. A.S. Hartkamp, mr. J.B. Fleers, mr. S.P.G. van Hooijdonk, mr. F.H.J. Mijnssen, mr. G.St. Panjer, mr. A. Rutten-Roos en A. Vastenhouw) en in het arrest van het Hof Amsterdam van 24 mei 2007 (LJN BA5684).
eigen schuld
5.15. In voorgaande vonnissen betreffende het SprintPlan heeft de rechtbank een beroep van Spaarbeleg op eigen schuld bij de deelnemer al verscheidene keren gehonoreerd (onder meer 18 oktober 2006, LJN AZ0660; 29 november 2006, LJN AZ3654). De rechtbank heeft bij deze beslissingen steeds van belang geacht dat de deelnemer er bij oplettende bestudering van het informatiemateriaal niet zonder meer ervan uit had mogen gaan dat het SprintPlan als een spaarproduct kon worden gezien en dat hij/zij, bij twijfel, zich nader had dienen te informeren. Voorgaande geldt eveneens voor de informatie die [eiseres] thans ter beschikking had voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst, weergegeven onder r.o. 5.7.
5.16. De eigen schuld die de deelnemer heeft aan het ontstaan van zijn of haar schade door geen nader onderzoek naar het product SprintPlan in te stellen alvorens de overeenkomst te sluiten wordt door de rechtbank afgezet tegen de zorgplicht die op Spaarbeleg rustte. Bij die beoordeling wordt vooropgesteld dat een financiële instelling als Spaarbeleg zich behoort te realiseren dat producten als de onderhavige - die breed in de markt zijn gezet om ook de onervaren beleggers te bewegen tot het beleggen in uiterst koersgevoelige producten - beleggers aantrekt die zich van de risico’s van beleggen onvoldoende bewust zijn en/of het zich, gezien hun vermogens- en /of inkomenspositie in relatie tot hun uitgavenpatroon, niet kunnen veroorloven in dergelijke risicovolle producten te beleggen en dat Spaarbeleg hiermee bij het sluiten van de overeenkomst rekening dient te houden.
5.17. Tegen deze achtergrond is de rechtbank van oordeel dat als uitgangspunt geldt dat de schade die een deelnemer als gevolg van een schending van de zorgplicht heeft geleden, voor een groter deel voor rekening dient te komen van Spaarbeleg dan voor rekening van de deelnemer. Concreet betekent dit dat in beginsel 60% van de schade voor rekening van Spaarbeleg blijft. Bij het vaststellen van dit uitgangspunt heeft de rechtbank - samenvattend - rekening gehouden met het feit dat het SprintPlan, anders dan de meeste andere aandelenlease-producten, een voorziening behelst ter voorkoming van een restschuld, en daarom een lager risico kent, maar ook dat de informatie over de inhoud van het SprintPlan en de daaraan verbonden risico’s (door de versnipperde wijze van aanbieden hiervan) moeilijker te doorgronden is dan bij de meeste andere aandelenlease-producten het geval is.
5.18. Voor de vaststelling van de mate van eigen schuld zijn daarnaast de specifieke omstandigheden van het geval van belang, zoals:
- de omvang van de risico’s die de deelnemer heeft genomen;
- de leeftijd van de deelnemer bij het sluiten van de overeenkomst;
- de vermogens- en inkomenspositie van de deelnemer;
- de opleiding en/of (beleggings)ervaring van de deelnemer;
- de informatie die de deelnemer in het concrete geval over het SprintPlan heeft ontvangen;
- de rol van een eventuele tussenpersoon.
Deze omstandigheden zullen door de rechtbank, in onderlinge samenhang bezien en voor zover door partijen belicht, in ieder concreet geval worden gewogen.
5.19. Ten aanzien van [eiseres] zijn de volgende omstandigheden van belang. [eiseres] is geboren op 28 juli 1978 en was ten tijde van het sluiten van de overeenkomst 21 jaar. Zij was net afgestudeerd aan de MEAO en woonde nog thuis. Als gevolg van een zwaar verkeersongeval in juli 1999 was zij arbeidsongeschikt en ontving een WAO/ WAJONG uitkering van EUR 9.614,69 bruto per jaar. Zij heeft verklaard dat zij verder geen vaste lasten had en ook geen schulden. Op haar spaarrekening stond een bedrag van ongeveer NLG 2.000,00.
5.20. De rechtbank ziet in de bovenstaande omstandigheden - zoals die waren ten tijde van het afsluiten van de overeenkomst - aanleiding om af te wijken van haar hiervoor weergegeven uitgangspunt voor de schadeverdeling. Met name de leeftijd en inkomenspositie van [eiseres] leidt tot aanname van een geringere mate van eigen schuld bij [eiseres], waardoor 20% van de schade voor rekening van [eiseres] dient te blijven. De vordering van [eiseres] is dan ook toewijsbaar voor 80% van het gevorderde bedrag van EUR 10.890,72 = EUR 8.712,57.
5.21. De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke (incasso-)kosten ad EUR 1.363,50, door Spaarbeleg betwist, zal - mede gelet op de door deze rechtbank gevolgde aanbevelingen van het Rapport Voor-werk II - worden afgewezen. [eiseres] heeft immers nagelaten een omschrijving te geven van de voor haar rekening verrichte buitengerechtelijke werkzaamheden. De kosten waarvan [eiseres] vergoeding vordert, moeten dan ook worden aangemerkt als betrekking hebbend op verrichtingen waarvoor de proceskostenveroordeling wordt geacht een vergoeding in te sluiten.
5.22. De rechtbank overweegt dat Spaarbeleg zich verzet tegen het uitvoerbaar bij voorraad verklaren van het vonnis omdat sprake is van een mogelijk restitutierisico. Spaarbeleg heeft echter nagelaten haar belang met feiten te onderbouwen. Mede daarom zal ervan uit gegaan worden dat het belang van [eiseres] bij het op dit moment uitvoering geven aan het vonnis zwaarder weegt dan het belang van Spaarbeleg bij behoud van de bestaande toestand totdat op het rechtsmiddel is beslist. Het vonnis zal uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard.
5.23. Spaarbeleg zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [eiseres] worden begroot op:
- dagvaarding EUR 84,87
- vast recht 299,00
- salaris procureur 2.034,00 (4,5 punt × tarief EUR 452,00)
Totaal EUR 2.417,87
5.24. De rechter, ten overstaan van wie de comparitie is gehouden, heeft dit vonnis niet kunnen wijzen in verband met benoeming elders.
6. De beslissing
De rechtbank
6.1. veroordeelt Spaarbeleg om aan [eiseres] te betalen een bedrag van EUR 8.712,57
(achtduizend zevenhonderd twaalf euro en zevenenvijftig eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente over 80% van de maandelijks door [eiseres] betaalde bedragen, telkens vanaf de dag van deze maandelijkse betaling, tot de dag van volledige betaling,
6.2. veroordeelt Spaarbeleg in de proceskosten, aan de zijde van [eiseres] tot op heden begroot op EUR 2.417,87,
6.3. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
6.4. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.A.T. van Rens en in het openbaar uitgesproken op 6 augustus 2008.