Jurisprudentie
BB7626
Datum uitspraak2007-09-13
Datum gepubliceerd2007-11-12
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank 's-Hertogenbosch
Zaaknummers502478 CV EXPL 07-2894
Statusgepubliceerd
SectorSector kanton
Datum gepubliceerd2007-11-12
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank 's-Hertogenbosch
Zaaknummers502478 CV EXPL 07-2894
Statusgepubliceerd
SectorSector kanton
Indicatie
Gedeeltelijke vernietiging concurrentiebeding; werknemer wordt door het concurrentiebeding, in verhouding tot het te beschermen belang werkgever, onbillijk benadeeld. Geen volledige vernietiging nu werknemer niet op korte termijn in dienst mag treden bij andere ex-collega die op zeer korte afstand van werkgever een eigen bedrijf is begonnen. Beperking geografische omvang van het beding.
Uitspraak
RECHTBANK ‘s-HERTOGENBOSCH
Sector Kanton, lokatie ‘s-Hertogenbosch
Zaaknummer : 502478
Rolnummer : 07-2894
Uitspraak : 13 september 2007
in de zaak van:
[eiser in conventie],
wonende te Oijen, gemeente Lith,
eiser in conventie,
verweerder in reconventie,
gemachtigde: mr. J.T.J. Poell,
t e g e n :
1. [.][gedaagde in conventie/eiseres in reconventie]nventie]
gevestigd te Oss,
2. [.][gedaagde in conventie/eiseres in reconventie]]
wonende te Oss,
beherend vennoot van gedaagde sub 1,
tevens in zijn hoedanigheid van overlevende echtgenoot van de overleden beherend vennote [mevrouw A]
gedaagden in conventie,
eisers in reconventie,
gemachtigde: mr. R.Ph. de Quay.
Partijen zullen verder worden aangeduid als ‘[eiser in conventie/gedaagde in reconventie]’ en ‘[gedaagde in conventie/eiseres in reconventie]’.
1. De procedure
[eiser in conventie/gedaagde in reconventie] heeft bij dagvaarding gesteld en gevorderd als na te melden. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] is in rechte verschenen en heeft een conclusie van antwoord genomen, waarbij een eis in reconventie is ingesteld. Vervolgens is een comparitie van partijen bepaald. Deze heeft plaatsgevonden op 29 augustus 2007. Ter comparitie zijn verschenen [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] in persoon en zijn gemachtigde, en [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in persoon en zijn gemachtigde. Tenslotte is vonnis bepaald.
2. Het geschil in conventie en in reconventie
2.1. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] vordert in conventie, kort weergegeven:
primair: vernietiging van het tussen partijen geldende concurrentiebeding;
subsidiair: matiging van dat concurrentiebeding in die zin dat de geldingsduur wordt gematigd tot een in goede justitie te bepalen termijn dan wel het geografische gebied waarvoor het geldt te beperken tot een straal van 7 kilometer dan wel een in goede justitie te bepalen gebied;
meer subsidiair: het bij dat beding behorende boetebeding te matigen;
nog meer subsidiair: gedaagden te veroordelen tot betaling van een vergoeding gelijk aan het loon dat hij derft gedurende de periode dat hij aan het beding kan worden gehouden;
te vermeerderen met kosten als vermeld in de dagvaarding.
[eiser in conventie/gedaagde in reconventie] legt daaraan het volgende ten grondslag.
Hij is op 18 januari 1990 bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in dienst getreden als steenhouwer. Het laatst verdiende loon bedraagt € 2.243,06 bruto. De arbeidsovereenkomst is per 1 januari 2007 beëindigd.
Artikel 7 van het arbeidscontract bevat een concurrentiebeding.
Door verwikkelingen binnen het bedrijf hebben alle werknemers op een gegeven moment elders emplooi gezocht en was [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] nog als laatste werknemer werkzaam. Ook [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] wilde weg. Het kostte moeite om ander werk te vinden. Daarbij speelde vooral zijn leeftijd (toen 48 jaar) hem parten. Ook beschikt hij niet over diploma’s in zijn vakgebied. Uiteindelijk heeft hij elders werk gevonden, bij natuursteenbedrijf [F.J. te B.]. Dit bedrijf ligt op ongeveer 13 km van de werkplaats van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie], en derhalve binnen de straal van 25 km die in het concurrentiebeding is genoemd. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] heeft een beroep op het concurrentiebeding gedaan.
Naar mening van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] kan [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in redelijkheid geen beroep op dat beding doen. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] was slechts steenhouwer, een louter uitvoerend beroep. Contact met klanten was er niet of nauwelijks. Bedrijfsgeheimen kende [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is in zijn nieuwe baan aangenomen als allround zager, geen functie dus waarvan concurrentie verwacht kan worden. Van concurrentie tussen de beide ondernemingen is ook geen sprake. Het werkgebied van beide bedrijven is op een ander geografisch gebied betrokken: tussen Oss en Beneden-Leeuwen stroomt de Maas. Het afzetgebied van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] bevindt zich in Noord-Brabant. Het afzetgebied van de nieuwe werkgever in het land van Maas en Waal.
Door de opstelling van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] dreigt [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] zijn baan en dus zijn inkomen te verliezen. Er is geen te rechtvaardigen belang voor [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] om [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] aan het beding te houden.
2.2. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] heeft, kort weergegeven, het volgende verweer gevoerd.
[eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is een echte vakman, zeer ervaren en bekwaam, aan wie [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] veel werk kon overlaten. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] heeft er belang bij dat een ervaren kracht als [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet na het einde van het dienstverband voor een nabijgelegen concurrent gaat werken. Juist bij een klein bedrijf zoals dat van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] is het persoonlijk vakmanschap van in dit geval [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] van grote waarde. Bedrijven als dat van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] moeten het voornamelijk hebben van mond tot mond reclame. Mensen in een kring van 25 kilometer die op zoek zijn naar een ervaren steenhouwer weten dat er bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] vakwerk geleverd wordt en dat dit via een vakman als [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] geleverd wordt. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] heeft er derhalve belang bij dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet naar een concurrent overstapt.
De actieradius van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] beperkt zich niet tot de plaats Oss en wordt ook niet beperkt door de rivier de Maas: de klanten van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] zitten ook in Tiel, Nijmegen en het Land van Cuijk, het land van en tussen Maas en Waal. Doordat een op 13 km gevestigde concurrent zich door de overstap van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] verzekerd weet van kennis en ervaring waarover men voorheen niet beschikte, wordt [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] benadeeld.
De belangen aan de zijde van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] zijn gering. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] heeft zijn positie niet kunnen verbeteren. Waarschijnlijk is hij zelfs minder gaan verdienen. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] had overal elders aan de slag gekund en tevens als steenhouwer als dat buiten een straal van 25 km was geweest. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] wordt dus niet onbillijk benadeeld door handhaving van het concurrentiebeding.
2.3. In reconventie vordert [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie]:
- een verklaring voor recht dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] het concurrentiebeding heeft overtreden;
- [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] te bevelen de met dat beding strijdige activiteiten met onmiddellijke ingang te staken op straffe van verbeurte van een dwangsom;
- [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] te veroordelen de reeds verbeurde boete ad € 90,76 per dag vanaf 1 januari 2007 tot heden te betalen.
[gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] legt daaraan ten grondslag hetgeen hij in conventie bij wege van verweer heeft aangevoerd.
3. De beoordeling
In conventie en in reconventie
3.1. Tussen partijen staat het volgende vast.
[eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is geboren op 20 januari 1958. Hij is op 18 januari 1990 bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in dienst getreden als steenhouwer. Het laatst verdiende loon bedraagt € 2.243,06 bruto.
Tussen partijen geldt een in artikel 7 van de arbeidsovereenkomst vastgelegd concurrentiebeding, dat luidt als volgt:
Het is werknemer verboden binnen een tijdvak van 3 jaren na beëindiging der dienstbetrekking zelf binnen een kring met het perceel waar werknemer zijn werkzaamheden verricht(te) als middelpunt en met een straal van 25 km in enigerlei vorm een zaak, gelijk, gelijksoortig of aanverwant aan die van werkgever te vestigen, te drijven, mede te drijven, of te doen drijven, hetzij direct, hetzij indirect, alsook financieel in welke vorm ook bij een dergelijke zaak belang te hebben, direct of indirect, of daarin of daarvoor op enigerlei wijze werkzaam te zijn, hetzij tegen vergoeding, hetzij om niet of daarin een aandeel van welke aard ook te hebben. Bij overtreding van het omschreven verbod verbeurt werknemer ten behoeve van werkgever een dadelijk opvorderbare boete van f 200,- voor elke dag dat werknemer in overtreding is.
De arbeidsovereenkomst is per 1 januari 2007 beëindigd door opzegging van de zijde van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie]. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is aansluitend in dienst getreden bij natuursteenbedrijf [F.J. te B.] (hierna: “[Van L]”). Dit bedrijf ligt op ongeveer 13 km van de werkplaats van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie], en derhalve binnen de straal van 25 km die in het concurrentiebeding is genoemd. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] en [Van L] maken beide onder andere natuurstenen grafstenen, keukenbladen en kozijnen en overige natuurstenen produkten.
3.2. Op de voet van artikel 7:653 lid 2 BW kan de rechter een concurrentiebeding geheel of gedeeltelijk vernietigen op grond dat, in verhouding tot het te beschermen belang van de werkgever, de werknemer door dat beding onbillijk wordt benadeeld.
3.3. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] heeft ten aanzien van het door het beding te beschermen belang aan zijn zijde aangevoerd dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] een echte vakman is, die zeer ervaren en bekwaam is, en aan wie [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] veel werk kon overlaten; dat juist bij een klein bedrijf zoals dat van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] het persoonlijk vakmanschap van in dit geval [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] van grote waarde is; dat bedrijven als dat van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] het voornamelijk moeten hebben van mond tot mond reclame, en dat mensen in een kring van 25 kilometer die op zoek zijn naar een ervaren steenhouwer weten dat er bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] vakwerk geleverd wordt en dat dit via een vakman als [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] geleverd wordt.
Deze samenhangen zijn echter niet alle aannemelijk gemaakt. Wel aannemelijk is dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] een vakman is en dat hij voor een klein bedrijf als dat van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] van grote waarde was, maar dat als zodanig bepaalt niet het belang van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] bij het onderhavige beding. Dat beding beperkt [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] immers in zijn mogelijkheden om binnen een straal van 25 km van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] te werken, maar het ontneemt hem niet het recht om bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] weg te gaan en elders te gaan werken in het algemeen. Het concurrentiebeding mag niet tot doel hebben om bekwaam en ervaren personeel vast te houden. Dat zou in strijd zijn met de vrijheid van arbeidskeuze van, in dit geval, [eiser in conventie/gedaagde in reconventie].
Het moge zo zijn dat bedrijven als dat van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] het in belangrijke mate van mond tot mond reclame moeten hebben en dat in een straal van 25 km veel mensen weten dat bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] vakwerk wordt geleverd, maar niet aannemelijk is die mensen weten dat dat vakwerk door [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] wordt geleverd en dat zij daarom voor het bedrijf van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] kiezen. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is slechts een steenhouwer. Niet betwist is dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet of nauwelijks contact met klanten had. Voorts heeft [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] niet weersproken dat hijzelf de eigenlijke echte vakman in zijn bedrijf is, die het vakwerk kan leveren en levert, en om wie het bedrijf feitelijk draait.
In dat licht moet ook worden gezien de opmerking van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] dat het de bedoeling was dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] een bijdrage zou leveren aan de opleiding van zijn zoons in het bedrijf: [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] is de vakman die [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] het vak heeft geleerd, en die derhalve ook bij uitstek degene is die in staat is om zijn zoons op te leiden.
3.4. Daar komt bij dat uit de overgelegde lijst van natuursteenbedrijven in een straal van 25 km rond het bedrijf van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] blijkt dat er in dat gebied veel bedrijven zijn die natuurstenen grafstenen of natuursteenprodukten voor de bouw leveren, dat er behoorlijk wat van deze bedrijven in dat gebied aan de Oss-zijde van de Maas zijn gevestigd, en dat aannemelijk is dat de Maas een natuurlijke barrière vormt in die zin dat slechts weinig (potentiële) klanten zullen kiezen voor een aan de andere zijde van de Maas gevestigd natuursteenbedrijf (men moet immers met de veerpont oversteken of ver omrijden). [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] voert wel aan dat hij en [Van L] zich op hetzelfde geografische gebied richten, doch onderbouwt dat niet en nergens uit blijkt ook dat [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] regelmatig klanten heeft in het land van Maas en Waal, of, ruimer, regelmatig klanten heeft van over de Maas. Mede gelet op het aantal bedrijven dat natuurstenen grafstenen of natuursteenprodukten voor de bouw levert in een straal van 25 km rond het bedrijf van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie], is niet aannemelijk dat [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] daadwerkelijk concurrentie ondervindt van [Van L], gelegen aan de andere zijde van de Maas, en evenmin dat hij meer concurrentie van dat bedrijf ondervindt of mogelijk zal ondervinden sinds [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] bij [Van L] werkt.
3.5. Voorts is niet gesteld of gebleken dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] kennis had van bedrijfsgeheimen.
Niet aannemelijk is aldus dat de concurrentiepositie van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] wordt geraakt en hij dient te vrezen voor benadeling doordat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] is gaan werken voor [Van L].
3.6. Aldus kan niet worden aangenomen dat [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] een te beschermen belang heeft bij handhaving van het concurrentiebeding.
(Het is overigens de vraag wat de werkelijke beweegreden is voor [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] om [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] aan het concurrentiebeding te willen houden. In de brief van 28 maart 2007 van de gemachtigde van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] aan de gemachtigde van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] lijkt als reden daarvoor te zijn aangevoerd dat [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] zich misleid voelde toen hij er achter kwam dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet in dienst was getreden bij een bouwmarkt te Dreumel, zoals hij had gezegd, maar bij een nabijgelegen ander natuursteenbedrijf.)
3.7. Aan zijde van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] kan worden aangenomen dat hij reden had om bij [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] weg te willen. Voldoende aannemelijk is dat de sfeer in het bedrijf niet goed meer was, nadat er ruzie en zelfs een handgemeen tussen [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] en een andere werknemer waren voorgevallen en de overige werknemers allemaal weg waren gegaan, en dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet goed overweg kon met het gegeven dat de zoons van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in het bedrijf kwamen.
Vaststaat dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] geen diploma’s heeft. Aannemelijk is dat hij wegens zijn leeftijd – 48 jaar in 2006 – en het ontbreken van diploma’s niet gemakkelijk elders aan de slag zou kunnen gaan. [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] heeft ter zitting verklaard dat hij ongeveer een jaar vruchteloos had gesolliciteerd, onder meer in de bouw, toen hij werd benaderd door [Van L]. Het aanbod van [Van L] paste bij zijn ervaring als steenhouwer.
Aannemelijk is dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] bij onverkorte toepassing van het concurrentiebeding zijn baan bij [Van L] zou verliezen en ernstig nadeel zou ondervinden bij het vinden van een passende baan elders.
3.8. Voorgaande overwegingen in aanmerking genomen, is de kantonrechter van oordeel dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] door het concurrentiebeding, in verhouding tot het te beschermen belang van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie], onbillijk wordt benadeeld, en dat dat beding daarom gedeeltelijk behoort te worden vernietigd. Volledige vernietiging ligt niet in de rede, aangezien het niet zo mag zijn dat [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] op korte termijn in dienst zou kunnen treden bij de voormalige werknemer [P.] die op zeer korte afstand van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] een natuursteenbedrijf is begonnen. Het beding zal daarom gedeeltelijk worden vernietigd in die zin dat de straal van het gebied rond het bedrijf van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] ter bepaling van het gebied waarbinnen [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet actief mag zijn in de in het beding vermelde activiteiten, zal worden beperkt tot 7 kilometer, zoals subsidiair is gevorderd.
3.9. Het voorgaande brengt met zich dat de vorderingen in reconventie dienen te worden afgewezen.
3.10. [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] zal, als de in conventie en in reconventie in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van de procedure in conventie en in reconventie.
4. De beslissing
De kantonrechter:
in conventie:
vernietigt het tussen partijen in artikel 7 van de arbeidsovereenkomst overeengekomen concurrentiebeding gedeeltelijk, namelijk waar in dat beding de straal van het gebied rond het bedrijf van [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] ter bepaling van het gebied waarbinnen [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] niet actief mag zijn in de in het beding vermelde activiteiten, is bepaald op 25 kilometer, en beperkt deze straal tot 7 kilometer;
wijst het meer of anders gevorderde af, behoudens waar het na te melden proceskosten betreft;
in reconventie:
wijst de vorderingen af;
in conventie en in reconventie:
veroordeelt [gedaagde in conventie/eiseres in reconventie] in de kosten van de procedure, aan de zijde van [eiser in conventie/gedaagde in reconventie] begroot op € 490,31, waarvan € 84,31 wegens explootkosten, € 106,- wegens griffierecht en € 300,- als bijdrage in het salaris van de gemachtigde (niet met btw belast);
verklaart dit vonnis waar het de veroordelingen betreft uitvoerbaar bij voorraad.
Aldus gewezen door mr. J.H. Wiggers, kantonrechter, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 13 september 2007.
