inloggen / registreer

Jurisprudentie

BB1628

Datum uitspraak2007-08-15
Datum gepubliceerd2007-08-15
RechtsgebiedHandelszaak
Soort ProcedureEerste aanleg - enkelvoudig
Instantie naamRechtbank 's-Hertogenbosch
Zaaknummers154138 HA ZA 07-269
Statusgepubliceerd

Indicatie

Bevoegdheidsincident. Consumentenovereenkomst met forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden waarin de rechtbank te 's-Hertogenbosch bevoegd wordt verklaard. Eiser in de hoofdzaak is gevestigd in Nederland, gedaagde woonde ten tijde van het sluiten van de overeenkomst ook in Nederland, maar is thans woonachtig in België. Bevoegdheid toetsen aan de hand van de EEX-Verordening. Geen bevoegdheid op grond van de algemene regel van artikel 2 EEX-Vo. Ook geen bevoegdheid op grond van de bijzondere bepalingen met betrekking tot consumentenovereenkomsten. De uitzondering van artikel 17 sub 3 EEX-Vo (forumkeuze) is niet van toepassing. Gedaagde roept met succes de nietigheid van het forumkeuzebeding in. Het beding is onredelijk bezwarend op grond van artikel 6:236 sub n BW. Ook geen bevoegdheid op grond van artikel 5 EEX-Vo. De verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt is niet de schadevergoeding, maar de (geannuleerde) levering. De levering moest plaatsvinden in België. Rechtbank 's-Hertogenbosch onbevoegd.

Uitspraak

vonnis RECHTBANK 'S-HERTOGENBOSCH Sector civiel recht zaaknummer / rolnummer: 154138 / HA ZA 07-269 Vonnis in incident van 15 augustus 2007 in de zaak van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid SIEMATIC TOTAL CONCEPT B.V., gevestigd te Zaltbommel, eiseres in de hoofdzaak, verweerster in het incident, procureur mr. P.C.M. van der Ven, tegen [A], wonende te [woonplaats], gedaagde in de hoofdzaak, eiser in het incident, procureur mr. D. Heuker of Hoek. Partijen zullen hierna Siematic en [A] genoemd worden. 1. De procedure 1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit: - de dagvaarding, - de conclusie van antwoord tevens houdende de incidentele vordering tot onbevoegdverklaring, - het tussenvonnis van 6 juni 2007, - de incidentele conclusie van antwoord. 1.2. Ten slotte is vonnis bepaald in het incident. 2. De beoordeling in het incident 2.1. In de hoofdzaak vordert Siematic dat [A] wordt veroordeeld tot – kort gezegd – betaling van een bedrag van EUR 12.560,77, vermeerderd met rente en kosten. Siematic legt daaraan ten grondslag dat zij met [A] een overeenkomst had gesloten ter zake de koop van een keuken, welke overeenkomst door [A] is geannuleerd. Hij is daarom de annuleringskosten verschuldigd. 2.2. [A] vordert in het incident dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart. [A] voert daartoe allereerst aan dat de algemene voorwaarden, waarin de rechtbank te ’s Hertogenbosch bevoegd wordt verklaard, niet van toepassing zijn. Voor zover ze wel van toepassing zijn, beroept [A] zich op de vernietigingsgrond van artikel 6:233 sub b jo. 6:234 lid 1 sub a BW, omdat de algemene voorwaarden niet voor of bij het sluiten van de overeenkomst ter hand zijn gesteld. Voorts stelt [A] dat het forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden gelet op het bepaalde in artikel 6:236 sub n BW onredelijk bezwarend is. Bovendien is blijkens de uitspraak van het HvJEG d.d. 27 juni 2000 (NJ 2000, 730) een forumkeuzebeding dat is opgenomen in een overeenkomst zonder dat daarover afzonderlijk is onderhandeld en waarbij de rechter van de plaats van vestiging van de verkoper bij uitsluiting bevoegd wordt verklaard, oneerlijk in de zin van artikel 3 van de Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (nr. 93/13/ EG). De nationale rechter dient zich volgens het HvJEG ambtshalve onbevoegd te verklaren ingeval hij als bevoegde rechter is aangewezen in een dergelijk oneerlijk beding, aldus [A]. Conform de hoofdregel van artikel 2 EEX-Verordening (EEX-Vo) dient [A] te worden opgeroepen voor het gerecht van de lidstaat waar hij woonplaats heeft, België dus. Voorts moest de keuken in [woonplaats] worden geleverd, zodat op grond van artikel 5 EEX-Vo de rechter van die plaats eveneens bevoegd is, aldus nog steeds [A]. 2.3. Siematic voert verweer. Volgens Siematic zijn de algemene voorwaarden wel van toepassing en zijn die ook aan [A] overhandigd. Voorts is het forumkeuzebeding niet onredelijk bezwarend, omdat de rechter te ’s Hertogenbosch ook op grond van artikel 5 EEX-Vo de bevoegde rechter is. Voorts hadden zowel Siematic als [A] ten tijde van het sluiten van de overeenkomst woonplaats in dezelfde lidstaat, Nederland, en heeft [A] de Nederlandse nationaliteit. Op grond van artikel 17 sub 3 EEX-Vo zijn de gerechten van die lidstaat bevoegd, aldus Siematic. 2.4. De vordering in de hoofdzaak valt binnen het toepassingsgebied van de EEX-Vo omdat de zaak kan worden aangemerkt als een burgerlijke of handelszaak in de zin van artikel 1 EEX-Vo. Artikel 2 EEX-Vo geeft als hoofdregel dat onverminderd de verordening zij die woonplaats hebben op het grondgebied van een lidstaat, ongeacht hun nationaliteit, worden opgeroepen voor de gerechten van die lidstaat. In beginsel zou de rechtbank te ’s Hertogenbosch dus onbevoegd zijn om van het geschil kennis te nemen. [A] woont immers in België. 2.5. Aan de orde is derhalve de vraag of de rechtbank te ’s Hertogenbosch niettemin op grond van een andere bepaling van de EEX-Vo bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. 2.6. De overeenkomst tussen Siematic en [A] betreft een overeenkomst tussen een leverancier en een consument. De artikelen 15-17 EEX-Vo geven voor consumentenovereenkomsten een bijzondere bevoegdheidsregeling die derogeert aan de hoofdregel van artikel 2 EEX-Vo. In artikel 16 sub 2 EEX-Vo is bepaald dat de rechtsvordering die tegen de consument wordt ingesteld, door de wederpartij bij de overeenkomst slechts kan worden aangebracht voor de gerechten van de lidstaat op het grondgebied waarvan de consument woonplaats heeft. In het onderhavige geval zou dat dus wederom betekenen dat de Belgische rechter en niet de rechtbank te ’s Hertogenbosch bevoegd is. 2.7. Siematic beroept zich echter op artikel 17 sub 3 EEX-Vo, stellende dat Siematic en [A] ten tijde van het sluiten van de overeenkomst woonplaats hadden in dezelfde lidstaat, Nederland. In combinatie met het forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden is dan de rechtbank te ’s Hertogenbosch bevoegd, zo begrijpt de rechtbank het standpunt van Siematic. 2.8. Veronderstellenderwijs ervan uitgaand dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn, overweegt de rechtbank het volgende. Wanneer er sprake is van een consumentenovereenkomst wordt, ter bescherming van de consument, de bevoegdheid tot forumkeuze door artikel 17 EEX-Vo juist beperkt. Forumkeuze is alleen mogelijk na het ontstaan van het geschil (artikel 17 sub 1 EEX-Vo). Dat is niet aan de orde. Ook het geval van artikel 17 sub 2 EEX-Vo doet zich niet voor. Resteert artikel 17 sub 3 EEX-Vo. Daarin is bepaald dat van Afdeling 4 (waar artikel 16 deel van uitmaakt) kan worden afgeweken door overeenkomsten waarbij een consument en zijn wederpartij die op het tijdstip waarop de overeenkomst wordt gesloten hun woonplaats of hun gewone verblijfplaats hebben in dezelfde lidstaat de gerechten van die lidstaat bevoegd verklaren, tenzij het recht van die lidstaat dergelijke overeenkomsten verbiedt. Aan de vereisten van artikel 17 sub 3 EEX-Vo is in het onderhavige geval voldaan. De koopovereenkomst (productie 1 bij dagvaarding) vermeldt bij de klantgegevens als adres van [A] [adres] Siematic is gevestigd te Zaltbommel. 2.9. Vervolgens is aan de orde het beroep van [A] op vernietiging van het forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden. [A] knoopt daarvoor aan bij de bepalingen uit het Burgerlijk Wetboek. Nu Siematic de toepasselijkheid van het Nederlandse recht niet heeft betwist, begrijpt de rechtbank dat partijen voor de toepasselijkheid van het Nederlandse recht hebben gekozen. 2.10. De rechtbank is van oordeel dat het beroep op vernietiging van het forumkeuzebeding slaagt. Het forumkeuzebeding zoals dat in het onderhavige geval luidt, betreft een beding in algemene voorwaarden dat voorkomt op de zwarte lijst van artikel 6:236 BW. Volgens artikel 6:236 sub n BW wordt als onredelijk bezwarend aangemerkt een in de algemene voorwaarden voorkomend beding dat – kort gezegd – voorziet in de beslechting van een geschil door een ander dan de rechter die volgens de wet bevoegd zou zijn, tenzij het de wederpartij een termijn gunt van tenminste een maand nadat de gebruiker zich schriftelijk jegens haar op het beding heeft beroepen, om voor beslechting van het geschil door de volgens de wet bevoegde rechter te kiezen. In het onderhavige geval wijst het forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden met uitsluiting van iedere andere rechter de rechtbank te ’s Hertogenbosch als bevoegde rechter aan, terwijl de hiervoor bedoelde “tenzij-clausule” uit artikel 6:236 sub n BW ontbreekt. 2.11. Uit het vorenstaande volgt dat de rechtbank te ’s Hertogenbosch noch aan de regeling voor consumentenovereenkomsten uit de EEX-Vo, noch aan een forumkeuzebeding (artikel 23 EEX-Vo) bevoegdheid kan ontlenen. Dan resteert – behoudens stilzwijgende forumkeuze ex 24 EEX-Vo, maar dat is niet aan de orde – de hoofdregel van artikel 2 EEX-Vo, tenzij er sprake is van alternatieve bevoegdheid op grond van de artikelen 5-7 EEX-Vo. De artikelen 6 en 7 zijn op de onderhavige casus niet van toepassing. Voor artikel 5 EEX-Vo ligt het anders en Siematic beroept zich dan ook op dat artikel. 2.12. De rechtbank overweegt dat artikel 5 EEX-Vo voor de in dat artikel genoemde gevallen alternatieve bevoegdheidsregels bevat. Wanneer de vordering betrekking heeft op een van de in artikel 5 EEX-Vo genoemde gevallen, heeft de eisende partij de keus om de verweerder op te roepen hetzij voor het forum dat krachtens de hoofdregel van artikel 2 EEX-Vo bevoegd is, hetzij voor het forum dat op grond van artikel 5 EEX-Vo als bevoegd wordt aangewezen. 2.13. Siematic beroept zich op het alternatieve forum van artikel 5 sub 1 onder a EEX-Vo. Volgens Siematic gaat het in de hoofdzaak niet meer om de levering van de keuken, maar om vergoeding van de schade gemoeid met de annulering van de overeenkomst. De kenmerkende prestatie bestaat uit de betaling van dat schadebedrag. Op grond van artikel 5 EEX-Vo is dan naast de conform de hoofdregel van artikel 2 EEX-Vo bevoegde rechter, ook de rechter van de plaats waar die verbintenis moet worden uitgevoerd bevoegd. Gelet op de plaats van vestiging van Siematic is dat de rechter te ’s Hertogenbosch, aldus Siematic. 2.14. Dat beroep faalt. Het standpunt van Siematic dat de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt thans de vordering tot schadevergoeding wegens het annuleren van de koopovereenkomst is en dat aan de hand daarvan dient te worden vastgesteld welke rechter bevoegd is, berust op een onjuiste uitleg van artikel 5 sub 1 EEX-Vo. Blijkens de toelichting op het Voorstel voor een Verordening (EG) van de Raad betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (de EEX-Vo), PbEG 1999, C376E, blz. 1-17, gaat het er niet om welke concrete verbintenis aan de vordering ten grondslag wordt gelegd. Bij de koop en verkoop van roerende zaken, zoals in het onderhavige geval, blijft bepalend de plaats in een lidstaat waar de zaken volgens de overeenkomst geleverd werden of geleverd hadden moeten worden, ongeacht de concrete eis. De plaats van levering was in het onderhavige geval [woonplaats]. Dat betekent dat ook op grond van artikel 5 EEX-Vo de Belgische rechter bevoegd is en niet de rechtbank te ’s Hertogenbosch. 2.15. Concluderend is de rechtbank van oordeel dat aan de bepalingen van de EEX-Vo geen bevoegdheid kan worden ontleend om van het onderhavige geschil kennis te nemen. De incidentele vordering van [A] tot onbevoegdverklaring zal worden toegewezen. 2.16. Siematic zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld. 3. De beslissing De rechtbank in het incident 3.1. wijst de vordering toe, 3.2. veroordeelt Siematic in de kosten van het incident, aan de zijde van [A] tot op heden begroot op EUR 452,00, in de hoofdzaak 3.3. verklaart zich onbevoegd van de vordering kennis te nemen. Dit vonnis is bij vervroeging gewezen door mr. W.M. Callemeijn en in het openbaar uitgesproken op 15 augustus 2007.