
Jurisprudentie
AZ1644
Datum uitspraak2006-07-11
Datum gepubliceerd2006-11-07
RechtsgebiedVreemdelingen
Soort ProcedureEerste aanleg - meervoudig
ZittingsplaatsUtrecht
Instantie naamRechtbank 's-Gravenhage
ZaaknummersAWB 03/50520
Statusgepubliceerd
Datum gepubliceerd2006-11-07
RechtsgebiedVreemdelingen
Soort ProcedureEerste aanleg - meervoudig
ZittingsplaatsUtrecht
Instantie naamRechtbank 's-Gravenhage
ZaaknummersAWB 03/50520
Statusgepubliceerd
Indicatie
DRC / ambtsberichten / artikel 3 EVRM.
Eiseres heeft zich op het standpunt gesteld dat alle uitgeprocedeerde asielzoekers bij uitzetting naar de DRC een risico lopen op schending van artikel 3 EVRM. Om een goede beoordeling van de zaak mogelijk te maken heeft de rechtbank (een deel van) de onderliggende stukken bij het ambtsbericht van juni 2004 opgevraagd. Voorts heeft de rechtbank aanleiding gezien het onderzoek te heropenen naar aanleiding van het verschijnen van het rapport van de Commissie Havermans en een nieuw algemeen ambtsbericht op 9 december 2005. In het licht van artikel 83 Vw 2000 worden deze stukken in de beoordeling betrokken. De rechtbank overweegt dat niet uitgesloten kan worden dat de situatie zich voordoet dat de wijze van uitzetting voor iedere uit te zetten vreemdeling een reëel risico op schending van artikel 3 EVRM in zich bergt. De rechtbank ziet zich geplaatst voor de vraag of die situatie zich hier voordoet. De rechtbank overweegt allereerst dat een ambtsbericht een deskundigenadvies is waarvan verweerder uit mag gaan, tenzij concrete aanknopingspunten bestaan voor twijfel aan de juistheid en volledigheid ervan. Waar naar het oordeel van de rechtbank het ambtsbericht van juni 2004 nog aan duidelijkheid te wensen overliet, is thans voldoende duidelijk in het ambtsbericht van september 2005 neergelegd dat het blijkens meerdere onafhankelijke bronnen niet zo is dat alle terugkerende asielzoekers bij aankomst in de DRC een risico lopen op schending van artikel 3 EVRM. Bij de totstandkoming van het ambtsbericht zijn meerdere onafhankelijke bronnen geraadpleegd en de omstandigheid dat ook bronnen niet zijn geraadpleegd leidt er niet toe dat het ambtsbericht om die reden onzorgvuldig tot stand zou zijn gekomen. Uit het ambtsbericht volgt dat personen die om politieke redenen worden gezocht het risico lopen overgedragen aan de ANR. Uit de gekozen formulering in het ambtsbericht trekt de rechtbank de conclusie dat hiervan slechts incidenteel sprake is en niet structureel zoals eiseres stelt. In casu is terecht vastgesteld dat eiseres geen politieke achtergrond heeft en derhalve niet behoort tot deze risicocategorie. Ook uit informatie van de UNHCR blijkt dat personen met deze achtergrond het risico lopen op willekeurige detentie en mishandeling. De door eiseres overgelegde informatie biedt onvoldoende aanknopingspunten voor twijfel aan de juistheid of volledigheid van het ambtsbericht. Met betrekking tot de vraag of de DGM als veiligheidsdienst aangemerkt dient te worden overweegt de rechtbank dat niet zozeer relevant is welke kwalificatie aan de DGM dient te worden gegeven maar veeleer de wijze waarop terugkerende asielzoekers door de DGM worden behandeld. Zoals reeds overwogen kan niet worden gesteld dat sprake is van een situatie waarin iedere terugkerende asielzoeker bij confrontatie met de DGM een risico loopt op een met artikel 3 EVRM strijdige behandeling. Beroep ongegrond.
Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
zittinghoudende te Utrecht
Sector bestuursrecht
zaaknummer: AWB 03/50520 OVERIO
uitspraak van de meervoudige kamer voor de behandeling van vreemdelingenzaken d.d. 11 juli 2006
inzake
[eiseres], geboren op [geboortedatum] 1981, afkomstig uit de Democratische Republiek Congo (DRC), eiseres,
gemachtigde: mr. J.A. Pieters, advocaat te Utrecht,
tegen een besluit van
de Minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, voorheen de Staatssecretaris van Justitie, verweerder,
gemachtigde: drs. P.E.G. Heijdanus Meershoek, werkzaam bij de onder verweerder ressorterende Immigratie- en Naturalisatiedienst te Den Haag.
Inleiding
1.1 Bij beslissing van 22 augustus 2003 heeft verweerder het bezwaar van eiseres tegen zijn besluit van 16 februari 2001 ongegrond verklaard na eiseres in de gelegenheid te hebben gesteld te worden gehoord door een ambtelijke commissie. Van deze gelegenheid heeft eiseres evenwel geen gebruik gemaakt.
Bij laatstgenoemd besluit heeft verweerder de aanvraag van eiseres van 28 oktober 2000 om haar tot Nederland toe te laten als vluchteling niet ingewilligd en haar een vergunning tot verblijf geweigerd. Eiseres heeft tegen de beslissing van 22 augustus 2003 beroep bij deze rechtbank ingesteld.
1.2 Bij brief van 3 maart 2004 heeft de rechtbank verweerder in de gelegenheid gesteld aan te geven of de in beroep door eiseres aangehaalde stukken verweerder in het licht van artikel 83 Vreemdelingenwet 2000 (Vw) aanleiding geven tot handhaving, wijziging of intrekking van het bestreden besluit. Verweerder heeft hierop bij brief van 24 maart 2004 gereageerd.
1.3 Het geding is behandeld ter zitting van 28 mei 2004, alwaar eiseres niet is verschenen. Eiseres en verweerder hebben ter zitting bij monde van hun gemachtigden hun standpunten toegelicht. Verweerder heeft zich doen vertegenwoordigen door mr. L.T. Bregman.
1.4 Nadat het onderzoek ter zitting was gesloten heeft de rechtbank het onderzoek heropend en de zaak voor verdere behandeling doorverwezen naar de meervoudige kamer.
1.5 De behandeling ter zitting is door de meervoudige kamer voortgezet op 17 februari 2005, alwaar eiseres in persoon is verschenen. Eiseres en verweerder hebben ter zitting bij monde van hun gemachtigden hun standpunten toegelicht.
Verweerder heeft zich doen vertegenwoordigen door mr. S.A. Nette.
1.6 Na sluiting van het onderzoek ter zitting heeft de rechtbank het onderzoek op 8 maart 2005 wederom heropend teneinde bij de Minister van Buitenlandse Zaken (een deel van) de onderliggende stukken op te vragen van het algemene ambtsbericht inzake de DRC van juni 2004. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft bij brief van 23 maart 2005 de gevraagde informatie aan de rechtbank doen toekomen.
1.7 Na ontvangst van de reacties van partijen heeft de rechtbank de behandeling van het beroep voortgezet ter zitting van 6 oktober 2005, alwaar eiseres in persoon is verschenen. Eiseres en verweerder hebben ter zitting bij monde van hun gemachtigden hun standpunten toegelicht. Voor verweerder is ter zitting verschenen mr. E. Brakke. Het beroep is gevoegd behandeld met de zaken met nummers AWB 04/48236, AWB 03/30080 en AWB 03/13584.
1.8 Na sluiting van het onderzoek ter zitting heeft de rechtbank het onderzoek op 22 december 2005 wederom heropend naar aanleiding van het verschijnen van het rapport van de Commissie Havermans op 9 december 2005 en een algemeen ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken inzake de DRC van 30 september 2005. Na ontvangst van de reacties van partijen bij brieven van 24 januari 2006 en 2 maart 2006 heeft de rechtbank bepaald dat een nadere zitting zal plaatsvinden op 27 april 2006.
1.9 Bij brief van 15 april 2006 heeft eiseres bij de rechtbank nadere gronden van beroep (met bijlagen) ingediend.
1.10 De behandeling van het beroep is op 27 april 2006 voortgezet. Eiseres is niet verschenen. Eiseres en verweerder hebben ter zitting bij monde van hun gemachtigden hun standpunten toegelicht. Verweerder heeft zich doen vertegenwoordigen door drs. P.E.G. Heijdanus Meershoek. Het beroep is gevoegd behandeld met de zaken met nummers AWB 04/48236 en AWB 03/30080.
Overwegingen
2.1 In geschil is of eiseres in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd.
2.2 Eiseres legt aan de aanvraag ten grondslag dat zij in aanmerking komt voor toelating als vluchteling. Zij voert daartoe het volgende aan.
Eiseres behoort tot de Mundibu bevolkingsgroep. Eiseres was werkzaam op de markt. In september 2000 werden eiseres en twee andere meisjes, [betrokkene 1] en [betrokkene 2], die ook op de markt werkten, door politieagenten in burger benaderd om te gaan spioneren voor de regering. Zij moesten mensen volgen die zich negatief hadden uitgelaten over de president en zij zouden daarvoor betaald krijgen. Eiseres voelde hier niets voor en weigerde. Op 2 oktober 2000 werd eiseres op weg naar huis door twee mannen meegenomen. Zij werd naar een huis gebracht waar zij is mishandeld en verkracht. Eiseres werd verweten dat zij niet had willen werken voor het regime. Eén van de mannen behoorde tot dezelfde stam als eiseres en kreeg medelijden met haar. Hij heeft ervoor gezorgd dat eiseres na vijf dagen kon ontsnappen. Eiseres vreest voor haar leven omdat zij nu weet hoe de autoriteiten werken. Zij is met hulp van haar tante uit de DRC vertrokken. Gebleken is dat eiseres bij aankomst in Nederland in verwachting was. Zij heeft op 4 december 2000 een abortus laten uitvoeren.
2.3 Verweerder heeft in de bestreden beslissing overwogen dat eiseres niet in aanmerking komt voor toelating nu aan haar asielrelaas geen geloof kan worden gehecht. Voor zover al wordt uitgegaan van het relaas van eiseres is het onvoldoende om tot vluchtelingschap te leiden. Niet is gebleken dat eiseres bij terugkeer naar de DRC een reëel risico loopt op een behandeling als verboden in artikel 3 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Omdat het relaas van eiseres niet wordt geloofd komt zij niet in aanmerking voor een verblijfsvergunning op grond van artikel 29, eerste lid, aanhef en onder c, Vw.
2.4 Eiseres bestrijdt dit besluit en voert daartegen het volgende aan. Eiseres is niet op de hoorzitting bij de ambtelijke commissie (ac) geweest omdat Vluchtelingenwerk een verkeerde adreswijziging heeft doorgegeven, zodat haar de uitnodiging niet heeft bereikt. Aan het feit dat eiseres niet ter zitting is verschenen kunnen niet de gevolgtrekkingen worden verbonden die verweerder in de beschikking verwoordt. Er is geen aanleiding om aan het relaas van eiseres te twijfelen. Het relaas is innerlijk consistent en niet tegenstrijdig. Het past in het beeld dat van de DRC bekend is. Het is bekend dat vrouwen in de DRC door de politie worden benaderd zoals door eiseres is omschreven. Vrouwen verkeren in een kwetsbare positie en worden veelvuldig slachtoffer van seksueel geweld. Eiseres is getraumatiseerd vanwege een verkrachting door een politieagent. Eiseres vreest bij terugkeer naar Kinshasa een behandeling als verboden in artikel 3 EVRM omdat alle terugkerende asielzoekers bij aankomst op de luchthaven aldaar gedetineerd worden en mishandeld. In dat kader verwijst zij naar informatie van Docu Congo en een andere zaak die bij de rechtbank te Amsterdam aanhangig is, (geregistreerd onder de nummers AWB 02/32899, AWB 02/32137, AWB 02/32140 en AWB 02/32136).
2.5 Met ingang van 1 april 2001 is de Vreemdelingenwet 2000 (Vw) in werking getreden. Artikel 122 Vw bepaalt dat de tot dan geldende vreemdelingenwet wordt ingetrokken.
2.6 Ten aanzien van het toepasselijke materiële recht in een situatie als in dit geding aan de orde is bij de Vw geen overgangsrecht tot stand gebracht. Gegeven het onmiddellijkheidsbeginsel van wetgeving leidt dit tot de conclusie dat direct toetsing aan het nieuwe materiële recht dient plaats te vinden.
2.7 Ingevolge artikel 83 Vw houdt de rechtbank bij de beoordeling van het beroep rekening met feiten en omstandigheden die na het nemen van het bestreden besluit zijn opgekomen, tenzij de goede procesorde zich daartegen verzet of de afdoening van de zaak daardoor ontoelaatbaar wordt vertraagd.
2.8 Ingevolge artikel 13 Vw wordt een aanvraag tot het verlenen van een verblijfsvergunning slechts ingewilligd, indien –voor zover hier van belang– internationale verplichtingen dan wel klemmende redenen van humanitaire aard daartoe nopen.
2.9 Ingevolge artikel 29 Vw kan een verblijfsvergunning asiel –onder meer– worden verleend aan de vreemdeling die een verdragsvluchteling is, die aannemelijk heeft gemaakt gegronde redenen te hebben om aan te nemen dat hij bij uitzetting een reëel risico loopt om te worden onderworpen aan folteringen, aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen, of van wie in redelijkheid niet kan worden verlangd dat hij terugkeert naar het land van herkomst wegens klemmende redenen van humanitaire aard die verband houden met de redenen van zijn vertrek uit het land van herkomst.
De rechtbank overweegt als volgt.
2.10 Bij de beoordeling van de vraag of verweerder het relaas van eiseres in redelijkheid als ongeloofwaardig heeft kunnen bestempelen, gaat de rechtbank uit van het volgende toetsingskader. In de hoofdstukken C1/1.2, C1/3.2.2 en C1/3.3.4 Vreemdelingencirculaire 2000 (Vc) is neergelegd dat verweerder het relaas en de daarin gestelde feiten voor waar aanneemt, indien de asielzoeker alle hem gestelde vragen zo volledig mogelijk heeft beantwoord en het relaas op hoofdlijnen innerlijk consistent en niet onaannemelijk is en strookt met wat over de algemene situatie in het land van herkomst bekend is. Bovendien geldt daarvoor als vereiste dat zich geen van de in artikel 31, tweede lid, aanhef en onder a tot en met f, Vw opgesomde omstandigheden die afbreuk doen aan de geloofwaardigheid van de verklaringen van de asielzoeker voordoet. Als van dat laatste sprake is, mogen ingevolge artikel 31 Vw, mede gelet op de geschiedenis van de totstandkoming van die bepaling en volgens de ter uitvoering daarvan vastgestelde beleidsregels, in het relaas ook geen hiaten, vaagheden, ongerijmde wendingen en tegenstrijdigheden op het niveau van de relevante bijzonderheden voorkomen; van het relaas moet dan een positieve overtuigingskracht uitgaan.
De rechter toetst deze beoordeling van verweerder terughoudend en beantwoordt de vraag of grond bestaat voor het oordeel dat verweerder, gelet op de motivering, neergelegd in het voornemen en het bestreden besluit, bezien in het licht van de verslagen van de gehouden gehoren, de daarop aangebrachte correcties en aanvullingen en het gestelde in de zienswijze, niet in redelijkheid tot zijn oordeel over de geloofwaardigheid van het relaas kon komen.
2.11 Verweerder heeft eiseres tegengeworpen dat zij ter staving van haar aanvraag geen reis- of identiteitspapieren, documenten of andere bescheiden die voor de beoordeling van haar aanvraag noodzakelijk zijn, heeft overgelegd en evenmin haar reisroute naar Nederland aannemelijk heeft gemaakt. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder eiseres het ontbreken van documenten in redelijkheid kunnen toerekenen. Eiseres heeft immers verklaard in het bezit te zijn geweest van een identiteitskaart, een geboorteakte en een studentenkaart, echter zij heeft deze niet overgelegd. Voorts heeft verweerder eiseres in redelijkheid tegen kunnen werpen dat zij vage verklaringen heeft afgelegd omtrent de door haar gevolgde reisroute. Zo heeft zij niet kunnen verklaren wie haar reis voor haar heeft georganiseerd en wie de reisagent was.
2.12 Gelet op het vorenstaande heeft verweerder zich naar het oordeel van de rechtbank in redelijkheid op het standpunt gesteld dat op voorhand afbreuk wordt gedaan aan de geloofwaardigheid van eiseresses verklaringen.
2.13 Voorts heeft verweerder in redelijkheid tot het oordeel kunnen komen dat van het relaas geen positieve overtuigingskracht uitgaat. Daartoe heeft verweerder er op kunnen wijzen dat het bevreemdt dat eiseres op de markt openlijk werd verzocht om te werken voor het regime door mensen te volgen en af te luisteren die zich negatief uitlieten over het staatshoofd. De stelling van eiseres dat dit gangbare praktijk is in haar land van herkomst, is op geen enkele wijze onderbouwd en leidt derhalve niet tot een ander oordeel. Voorts heeft verweerder het bevreemdend kunnen achten dat eiseres eerst na dagen opnieuw is benaderd en eerst dan is opgepakt, daaronder begrepen eiseresses verklaring dat zich eerder geen geschikte gelegenheid voordeed om haar te arresteren. Bovendien spoort deze gang van zaken niet met de door eiseres gegeven verklaring dat zij werd opgepakt omdat de mannen bang waren dat zij geheimen prijs zou geven. Verweerder heeft naar het oordeel van de rechtbank in redelijkheid kunnen overwegen dat het in dat geval veel meer voor de hand had gelegen dat eiseres onmiddellijk zou zijn opgepakt. Tot slot heeft verweerder in redelijkheid ongeloofwaardig kunnen achten dat eiseres uit detentie werd vrijgelaten door één van haar gevangennemers enkel omdat hij medelijden met haar zou hebben als stamgenoot.
2.14 Gelet op het vorenstaande heeft verweerder zich naar het oordeel van de rechtbank terecht op het standpunt gesteld dat eiseres geen verdragsvluchteling is.
2.15 Met betrekking tot het door eiseres gedane beroep op het traumatabeleid overweegt de rechtbank dat gelet op de omstandigheid dat aan haar relaas geen geloof kan worden gehecht, dit beroep reeds hierom niet kan slagen.
2.16 Gelet op hetgeen hiervoor ten aanzien van het asielrelaas is overwogen, is niet aannemelijk dat eiseres bij gedwongen verwijdering naar de DRC op individuele gronden een reëel risico loopt om te worden onderworpen aan folteringen, aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen. Eiseres heeft geen specifieke haar persoonlijk betreffende feiten en omstandigheden naar voren gebracht op grond waarvan een dergelijke vrees aannemelijk moet worden geacht.
2.17 In beroep heeft eiseres zich, met stukken onderbouwd, op het standpunt gesteld dat alle uitgeprocedeerde asielzoekers het risico lopen bij uitzetting naar Kinshasa op de luchthaven te worden gedetineerd en mishandeld door de Direction Générale de Migration (DGM) die feitelijk als een veiligheidsdienst functioneert.
2.18 Verweerder heeft dit standpunt gemotiveerd bestreden. Ter zitting van 17 februari 2005 heeft verweerder zich mede onder verwijzing naar het ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken inzake de DRC van juni 2004 op het standpunt gesteld dat bij terugkeer naar de DRC geen sprake is van schending van artikel 3 EVRM.
2.19 Om een goede beoordeling van de zaak mogelijk te maken heeft de rechtbank (een gedeelte van) de onderliggende stukken van het door verweerder ter zitting van 17 februari 2005 ingeroepen algemene ambtsbericht van juni 2004 opgevraagd bij de Minister van Buitenlandse Zaken. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft aan het verzoek van de rechtbank gehoor gegeven en de stukken ingezonden, waarbij hij een beroep heeft gedaan op het bepaalde in artikel 8:29, eerste lid, Awb. Op 2 juni 2005 heeft de rechtbank geoordeeld dat de door de Minister verzochte beperkte kennisname gedeeltelijk gerechtvaardigd is te achten. De Minister van Buitenlandse Zaken heeft bij brief van 29 juni 2005 de naar het oordeel van de rechtbank ten onrechte geheimgehouden passages gedemaskeerd.
Partijen hebben toestemming verleend als bedoeld in artikel 8:29, vijfde lid, Awb.
2.20 Voorts is het volgende van belang. Naar aanleiding van televisie-uitzendingen van de actualiteitenrubriek Netwerk van 10 februari 2005 en 21 juni 2005, waarin gesteld werd dat aan de Congolese autoriteiten Nederlandse overheidsdocumenten met daarin vertrouwelijke informatie over uitgeprocedeerde Congolese asielzoekers ter beschikking worden gesteld teneinde gedwongen terugkeer van uitgeprocedeerde Congolezen mogelijk te maken, heeft de Minister aanleiding gezien om een onderzoekscommissie in te stellen naar de bevindingen van Netwerk. Bij brief van 8 juli 2005 heeft de Minister aan de Voorzitter van de Tweede Kamer het instellingsbesluit van de Commissie feitenonderzoek uitzettingen naar de Democratische Republiek Congo (hierna: de Commissie Havermans) doen toekomen. Aan de Commissie Havermans is opgedragen een onafhankelijk feitenonderzoek in te stellen naar het handelen van de Nederlandse overheid bij uitzettingen van uitgeprocedeerde asielzoekers naar de DRC en ten aanzien van deze uitzettingen de feitelijke gang van zaken te bezien alsmede de mogelijke verstrekking van vertrouwelijke gegevens aan de Congolese autoriteiten en de technische ondersteuning die door de Nederlandse overheid aan de Congolese autoriteiten is geboden in verband met terugkeer.
Terwijl de Commissie Havermans zijn onderzoek verrichtte kwam Netwerk op 18 oktober 2005 met een derde uitzending, waaruit zou blijken dat de Nederlandse autoriteiten ook in de periode van 1999 tot 2001 asielgerelateerde gegevens aan de Congolese autoriteiten zou hebben verstrekt in de vorm van vingerafdrukbladen.
Voorts heeft verweerder aanleiding gezien bij de Minister van Buitenlandse Zaken een actueel ambtsbericht op te vragen inzake de beschuldiging dat terugkerende asielzoekers uit Nederland in de DRC mishandeld zouden worden. Bovendien heeft verweerder op 23 juni 2005 aan de Tweede Kamer toegezegd dat in afwachting van het onderzoek van de Commissie Havermans de uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers naar de DRC tijdelijk wordt opgeschort.
2.21 Op 9 december 2005 heeft de Commissie Havermans aan de Minister gerapporteerd. Tevens is een ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken van 30 september 2005 inzake de DRC openbaar gemaakt.
2.22 Verweerder heeft zich onder verwijzing naar de uitspraak van de AbRS van 31 mei 2002 (JV 2002/67, lees JV 2002/267) en van 6 mei 2003 (nummer 200301736/1), in zijn reactie van 24 januari 2006 primair op het standpunt gesteld dat voor het door de rechtbank ambtshalve toepassen van de procedure van artikel 83, derde lid, Vw in onderhavig geschil geen plaats is, aangezien hiervoor vereist is dat de partij die zich op het standpunt stelt dat sprake is van nieuwe feiten en omstandigheden om heropening van het ter zitting gesloten onderzoek verzoekt en de nieuwe feiten en omstandigheden inroept. Nu geen van de partijen de rechtbank heeft verzocht op basis van nieuwe feiten en omstandigheden het ter zitting gesloten onderzoek te heropenen, stelt verweerder zich primair op het standpunt dat de rechtbank het onderzoek niet op de juiste gronden heeft heropend.
2.23 De rechtbank overweegt dienaangaande dat zij in voornoemd schrijven van 22 december 2005 heeft aangegeven dat zij de informatie, hierbij doelend op het rapport van de Commissie Havermans en het algemene ambtsbericht van 30 september 2005, dermate relevant voor de beoordeling van de zaak acht, dat zij verweerder heeft verzocht gemotiveerd aan te geven of deze informatie in het licht van artikel 83, derde lid, Vw aanleiding vormt voor handhaving, wijziging of intrekking van het bestreden besluit. Van een ambtshalve toepassing van artikel 83 Vw, zoals door verweerder is betoogd, is naar het oordeel van de rechtbank geen sprake, reeds omdat partijen, zo ook verweerder, ter zitting van 6 oktober 2005 uitvoerig hebben gerefereerd aan het te verschijnen rapport van de Commissie Havermans en hebben gewezen op het belang van de (op korte termijn te verwachten) onderzoeksresultaten voor de beoordeling van onderhavig geschil. Gelet op het door partijen ter zitting van 6 oktober 2005 gedane verzoek -hetgeen de rechtbank heeft opgevat als een verzoek in de zin van artikel 83 Vw- heeft de rechtbank in de openbaarmaking van het rapport van de Commissie Havermans op 9 december 2005, aangezien sprake is van feiten en omstandigheden die na het nemen van het bestreden besluit zijn opgekomen en die relevant (kunnen) zijn voor de beschikking omtrent de verblijfsvergunning als bedoeld in artikel 28 Vw, hetgeen ook niet door verweerder is betwist, reden gezien om het verzoek van partijen te honoreren en de zaak te heropenen.
2.24 De rechtbank overweegt voorts dat zij in het schrijven van 22 december 2005 aan partijen heeft aangegeven te hebben beslist dat het onderzoek onder toepassing van artikel 8:68 Awb dient te worden heropend. Ingevolge artikel 8:68, eerste lid, Awb kan de rechtbank het onderzoek heropenen, indien zij van oordeel is dat het onderzoek niet volledig is geweest. Anders dan verweerder meent -hetgeen ook blijkt uit de uitspraak van de AbRS van 3 maart 2004 (JV 2004/155)- is de toepassing van deze bevoegdheid aan de rechtbank. De door verweerder aangehaalde uitspraak van 31 mei 2002 stelt het vorenstaande naar het oordeel van de rechtbank niet in een ander licht, aangezien geen sprake is van een (ver)gelijk(bar)e casus. Immers, uit deze uitspraak blijkt dat voor het ambtshalve toepassen van de procedure als bedoeld in artikel 83, derde lid, Vw geen plaats is als geen van de (proces-)partijen om heropening van het onderzoek heeft verzocht. Zoals de rechtbank reeds heeft opgemerkt is in onderhavig geding toepassing gegeven aan de in artikel 8:68 Awb gegeven bevoegdheid vanwege het door partijen ter zitting van 6 oktober 2005 gedane verzoek, zodat van (ambtshalve) toepassing van (het derde lid van) artikel 83 Vw geen sprake is.
2.25 De door eiseres in beroep overgelegde stukken die dateren van na de bestreden beschikking van 22 augustus 2003, alsmede de door verweerder ingeroepen stukken, waaronder de ambtsberichten van juni 2004, maart 2005 en 30 september 2005, en het rapport van de Commissie Havermans zullen derhalve door de rechtbank in het kader van artikel 83 Vw in de beoordeling worden betrokken nu niet op voorhand is uitgesloten dat hetgeen alsnog is aangevoerd en overgelegd kan afdoen aan het eerdere besluit en de overwegingen waarop dat rust.
2.26 Verweerder heeft zich in het schrijven van 24 januari 2006 subsidiair op het standpunt gesteld dat hetgeen in het rapport van de Commissie Havermans is verwoord geen invloed heeft op de vraag of eiseres in aanmerking komt voor verlening van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd. Daartoe neemt verweerder in aanmerking dat het rapport van de Commissie Havermans betrekking heeft op de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers, zodat dit in onderhavig geschil -die ziet op de toelatingsvraag- niet tot een ander oordeel leidt. Met betrekking tot de vraag hoe de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers zich verhoudt met artikel 3 EVRM merkt verweerder op dat eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij persoonlijk, bij terugkeer naar de DRC, een reëel risico loopt op schending van artikel 3 EVRM. Het rapport van de Commissie Havermans noch het openbaar worden van het algemeen ambtsbericht van 30 september 2005 maakt dit naar de mening van verweerder anders. Uit het ambtsbericht blijkt dat volgens meerdere onafhankelijke bronnen terugkerende en uitgeprocedeerde asielzoekers uit Europa bij aankomst in Kinshasa geen problemen ondervinden van de DGM. Meerdere onafhankelijke bronnen melden dat het feit dat iemand asiel heeft aangevraagd niet als een probleem wordt gezien in de DRC en dus geen reden is voor aanhouding door de DGM, zelfs indien deze informatie bekend zou zijn. Daarnaast geeft verweerder aan dat, voor zover de rechtbank in haar brief van 22 december 2005 doelt op de passage in voornoemd ambtsbericht dat niet uitgesloten kan worden dat de DGM personen die om politieke redenen worden gezocht zou overdragen aan de ANR (Agence nationale de renseignements), in het geval van eiseres op geen enkele wijze aannemelijk is gemaakt dat zij wordt gezocht in de DRC, laat staan dat zij wordt gezocht vanwege politieke redenen.
2.27 In reactie hierop heeft eiseres bij brief van 15 april 2006 gesteld dat de Commissie Havermans heeft geconcludeerd dat het zeer aannemelijk is dat alle documenten waarover Netwerk beschikte voor de uitzendingen van 21 juni 2005 en 18 oktober 2005 uit de archieven van de Congolese autoriteiten zijn verkregen. De Commissie Havermans acht het eveneens aannemelijk dat in de periode van 1999-2002 door verweerder meermalen vingerafdrukbladen zijn overgelegd aan de Congolese ambassade in Den Haag waaruit naar voren komt dat de betrokken vreemdeling asiel heeft aangevraagd. De Commissie Havermans heeft geen onderzoek verricht naar de mogelijke gevolgen van het bekend worden van de achtergrond van asielzoekers bij terugkeer, maar volstaat met een weergave van de mening van de UNHCR en het standpunt in het ambtsbericht van september 2005. Het in laatstgenoemd document op pagina 27 gestelde dat meerdere onafhankelijke bronnen melden dat het feit dat iemand een asielaanvraag heeft ingediend niet als een probleem wordt gezien en niet leidt tot aanhouding betwist eiseres. Allereerst stelt zij dat de ambtsberichten van de Minister van Buitenlandse Zaken geen deskundigenberichten zijn gelet op het onderzoek van de hoogleraar mensenrechten Grünfeld naar de kwaliteit van Nederlandse ambtsberichten ten opzichte van 12 landen. Het dienaangaande persbericht uit het Algemeen Dagblad d.d. 31 maart 2006 wordt overgelegd. Voorts weet eiseres dat het ambtsbericht onvolledig is. De mensenrechten-organisaties ONDH en OCDH hebben op 26 juli 2005 gesprekken gevoerd met medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken waarin zij juist het betoog van eiseres hebben bevestigd. Stukken van Docu Congo d.d. 9 december 2005 zijn bijgevoegd. Eiseres heeft veel concrete aanknopingspunten geboden voor twijfel aan de juistheid en volledigheid van het ambtsbericht van september 2005. Jenny Culfe van de BBC heeft onderzoek verricht naar het lot dat uitgeprocedeerde asielzoekers in Kinshasa ten deel valt. Deze stukken die in december 2005 openbaar zijn gemaakt, zijn bijgevoegd. Ook Docu Congo is in 2006 naar Kinshasa afgereisd voor een fact finding mission. De nieuwsbrief van 19 februari 2006 hieromtrent is bijgevoegd. Uit beide missies komt naar voren dat uitgeprocedeerde asielzoekers wel degelijk na uitzetting bij aankomst in Kinshasa bloot zullen worden gesteld aan een onmenselijke behandeling. Voorts zijn de recente standpunten van de UNHCR bijgevoegd. Het standpunt van de UNHCR is gelijkluidend aan het standpunt zoals neergelegd in de position paper van maart 2003. Ook de UNHCR stelt zich op voormeld standpunt. Vooral degenen met een politieke of militaire achtergrond zullen dit lot ten deel vallen. Uit de verklaring van de Congolese advocaat van 24 december 2005 blijkt dat iedereen die in het buitenland asiel heeft aangevraagd in beginsel worden verdacht van het verrichten van politieke activiteiten tegen de Congolese staat nu er voor de Congolese staat belastende verklaringen zijn afgelegd. Artikel 96 van de code d’organisation et competence judiciaires zal aan hen ten laste worden gelegd. Dit artikel rechtvaardigt reeds in de ogen van de Congolese autoriteiten de arrestatie op het vliegveld door de DGM en de overdracht aan de ANR.
2.28 In navolging van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (AbRS) overweegt de rechtbank allereerst dat volgens de uitspraak van het EHRM van 30 oktober 1991 inzake Vilvarajah (RV 1991, 19) wil aannemelijk zijn dat een vreemdeling bij uitzetting een reëel risico loopt op een met artikel 3 EVRM strijdige behandeling, sprake dient te zijn van specifieke individuele kenmerken (“special distinguishing features”), waaruit een verhoogd risico voor een behandeling in strijd met artikel 3 EVRM valt af te leiden. De enkele mogelijkheid (“mere possibility”) van schending is onvoldoende.Uit latere jurisprudentie van het EHRM blijkt niet dat het aldus gestelde individualiseringsvereiste is verlaten, doch dat daarnaast betekenis toekomt aan de algemene mensenrechtensituatie in het land van herkomst waaraan het individuele asielrelaas wordt gerelateerd (uitspraak van het EHRM van 6 maart 2001; JV 2001/104 en van 17 februari 2004 in de zaak Venkadajalasarma tegen Nederland, nr. 5810/00; NJB 2004/17, nr. 20). Daarom zal de desbetreffende vreemdeling ook in geval van uitzetting naar landen, waar sprake is van georganiseerde grootschalige mensenrechtenschendingen jegens een groep, waartoe hij behoort, specifieke, hem persoonlijk betreffende feiten en omstandigheden aannemelijk moeten maken, wil hij op grond van artikel 3 EVRM aanspraak op bescherming kunnen maken.
2.29 Dit overwegende acht de rechtbank echter niet uitgesloten dat zich de situatie voordoet dat de wijze van uitzetting voor iedere uit te zetten vreemdeling, daargelaten of sprake is van vrijwillige dan wel gedwongen uitzetting, een reëel risico op een behandeling als bedoeld in artikel 3 EVRM in zich bergt. Verweerder is belast met de uitzetting en de wijze waarop dit gebeurt. Voor de wijze waarop hij invulling geeft aan deze bevoegdheid dient hij verantwoording af te leggen aan de Tweede Kamer der Staten Generaal. De toetsing van de te volgen werkwijze in zijn algemeenheid behoort in beginsel niet tot de taak van de rechter. Dit is slechts anders in de hiervoor genoemde situatie dat de wijze waarop door verweerder wordt uitgezet op zichzelf voor iedere uit te zetten vreemdeling dan wel uit te zetten uitgeprocedeerde asielzoeker een reëel risico op een behandeling als bedoeld in artikel 3 EVRM in zich bergt. Daarbij is van belang dat de beslissing tot uitzetting geen zelfstandig deelbesluit binnen de meeromvattende beschikking is. De bevoegdheid van verweerder tot uitzetting is een rechtsgevolg van rechtswege van de afwijzing van een verzoek om toelating en niet discretionair van aard. Het ontstaan van de bevoegdheid tot uitzetting dient dan ook bij het geven van de (afwijzende) beschikking te worden betrokken.
De rechtbank ziet zich thans geplaatst voor de vraag of de hiervoor genoemde situatie zich in het onderhavige geval voordoet.
2.30 De rechtbank neemt in aanmerking dat de AbRS herhaaldelijk heeft overwogen (onder meer in de uitspraak van 12 oktober 2001, «JV» 2001/325), dat een ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken kan worden aangemerkt als een deskundigenadvies aan verweerder ten behoeve van de uitoefening van diens bevoegdheden. Daartoe dient het op een onpartijdige, objectieve en inzichtelijke wijze informatie te verschaffen, onder aanduiding - voor zover mogelijk en verantwoord - van de bronnen, waaraan deze is ontleend. Indien aan deze eisen is voldaan, mag verweerder bij de besluitvorming op asielaanvragen van de juistheid van die informatie uitgaan, tenzij concrete aanknopingspunten bestaan voor twijfel aan de juistheid of volledigheid ervan.
2.31 Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat eiseres geen concrete aanknopingspunten heeft geboden die twijfel doen rijzen over de juistheid van de in de ambtsberichten van de Minister van Buitenlandse Zaken van juni 2004, maart 2005 en 30 september 2005 neergelegde informatie dat Congolese vreemdelingen geen problemen ondervinden bij aankomst op de luchthaven van Kinshasa en dat de DGM als immigratiedienst dient te worden gekwalificeerd en niet als veiligheidsdienst.
2.32 In het ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken van 30 september 2005 wordt op pagina 27, voor zover hier van belang, het volgende vermeld:
Volgens meerdere onafhankelijke en betrouwbare bronnen hebben terugkerende afgewezen en uitgeprocedeerde Congolese asielzoekers uit Europa bij aankomst in Kinshasa geen problemen met de DGM ondervonden. Meerdere onafhankelijke bronnen melden dat het feit dat iemand asiel heeft aangevraagd niet als een probleem wordt gezien in de DRC en dus geen reden is voor aanhouding door de DGM, zelfs indien deze informatie bekend zou zijn. Wel is de DGM verplicht gezochte personen, die aan de grens worden gesignaleerd, over te dragen aan het parket, waarna het parket tot vervolging overgaat. Indien een terugkerende Congolees in de DRC wordt gezocht, bijvoorbeeld voor een commuun delict, is het dus mogelijk dat hij of zij wordt aangehouden op het vliegveld. In het afgelopen jaar is hiervan één geval bekend. Niet uitgesloten kan worden dat de DGM personen die om politieke redenen worden gezocht, zou overdragen aan de ANR.
2.33 Waar naar het oordeel van de rechtbank het ambtsbericht van de Minister van Buitenlandse Zaken van juni 2004 nog aan duidelijkheid te wensen overliet, hetgeen voor de rechtbank ook de aanleiding is geweest tot het opvragen van (een deel van) de onderliggende stukken bij dit ambtsbericht, is thans voldoende duidelijk in het ambtsbericht neergelegd dat het blijkens meerdere onafhankelijke bronnen niet zo is dat alle terugkerende asielzoekers bij aankomst in de DRC een risico lopen op schending van artikel 3 EVRM. Bij de totstandkoming van het ambtsbericht is blijkens de bijgevoegde literatuurlijst gebruik gemaakt van meerdere onafhankelijke bronnen, zoals bijvoorbeeld Amnesty International en Human Rights Watch, zodat ervan uit gegaan kan worden dat het ambtsbericht op zorgvuldige wijze tot stand is gekomen en een genuanceerd beeld geeft. De omstandigheid dat er bij de totstandkoming ook bronnen niet zijn geraadpleegd leidt er niet toe dat reeds hierom geconcludeerd zou moeten worden dat het ambtsbericht onzorgvuldig tot stand is gekomen.
2.34 Uit bovenstaande passage volgt dat personen die om politieke redenen worden gezocht het risico lopen te worden overgedragen aan de ANR. Uit de gekozen formulering trekt de rechtbank evenwel de conclusie dat hiervan slechts incidenteel sprake is en niet structureel of systematisch, zoals eiseres stelt. Verweerder heeft zich in het onderhavige geval bovendien terecht op het standpunt gesteld dat vastgesteld is dat eiseres geen politieke achtergrond heeft en derhalve niet behoort tot deze risicocategorie. Ook uit de brieven van de UNHCR van 18 oktober 2004 en 11 maart 2005 volgt dat met name terugkerende asielzoekers van wie wordt ontdekt dat zij een politieke of militaire achtergrond hebben of van wie bekend wordt dat zij in het buitenland om asiel hebben verzocht vanwege hun politieke of militaire achtergrond, het risico lopen op willekeurige detentie en mishandeling. Daarvan is in casu dus geen sprake.
2.35 De door eiseres ingebrachte stukken bieden naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende aanknopingspunten voor twijfel aan de juistheid of volledigheid van het ambtsbericht. In het door eiseres aangehaalde artikel uit het Algemeen Dagblad van 31 maart 2006 waarin onder meer gerefereerd wordt aan een onderzoek door hoogleraar mensenrechten, Fred Grünfeld, wordt met name ingegaan op de kwaliteit van de ambtsberichten inzake Iran en Somalië en in het bijzonder op de vraag of in die ambtsberichten een gebied terecht als ‘veilig’ is gekwalificeerd. Reeds gelet hierop kan dit artikel aan vorenstaande niet afdoen. Uit de overgelegde stukken van Docu Congo en de BBC kan met name worden afgeleid dat terugkerende asielzoekers die niet in staat zijn een bepaald bedrag als losprijs te voldoen het risico lopen voor onbepaalde tijd te worden gedetineerd en tijdens deze detentie te worden gemarteld. Deze informatie wijkt niet af van hetgeen dienaangaande in het ambtsbericht van september 2005 is neergelegd, namelijk waar op pagina 27 wordt gerelateerd dat het niet ongebruikelijk is dat van een reiziger uit Europa een “bijdrage” wordt gevraagd. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder in deze –weliswaar afkeurenswaardige– gang van zaken geen aanleiding hoeven zien voor de conclusie dat iedere terugkerende asielzoeker het risico loopt te worden onderworpen aan een behandeling die strijdig is met artikel 3 EVRM.
2.36 Met betrekking tot de stelling van eiseres dat iedereen die in het buitenland asiel heeft aangevraagd worden verdacht van het verrichten van politieke activiteiten overweegt de rechtbank dat de door eiseres daartoe overgelegde verklaring van een Congolese advocaat van 24 december 2005 onvoldoende concrete informatie bevat om hetgeen in het ambtsbericht van 30 september 2005 dienaangaande is neergelegd te weerleggen.
2.37 Het betoog van eiseres dat getwijfeld dient te worden aan de volledigheid van het ambtsbericht, nu daarin niet gerept wordt van een gesprek dat de ONDH en OCDH op 26 juli 2005 met medewerkers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken hebben gevoerd, wordt evenmin gevolgd. De enkele omstandigheid dat in het ambtsbericht niet exact wordt gerelateerd wanneer en met wie gesprekken zijn gevoerd en wat de inhoud daarvan is geweest, maakt nog niet dat het ambtsbericht om die reden als onvolledig dient te worden aangemerkt. Bovendien wordt in het ambtsbericht op pagina 27 verwezen naar een relaas van een afgewezen en uitgeprocedeerde asielzoeker dat naar het de rechtbank voorkomt naar voren is gebracht door de ONDH en OCDH tijdens voornoemd gesprek op 26 juli 2005. Deze informatie kon echter blijkens het ambtsbericht niet uit onafhankelijke bron worden bevestigd. Gelet op het voorgaande ziet de rechtbank geen aanleiding om, zoals eiseres heeft verzocht, de onderliggende stukken bij het ambtsbericht op te vragen.
2.38 Met betrekking tot de vraag of de DGM als een veiligheidsdienst dient te worden aangemerkt, zoals eiseres heeft gesteld, overweegt de rechtbank als volgt. Naar het oordeel van de rechtbank is niet zozeer relevant welke kwalificatie aan de DGM dient te worden gegeven, maar veeleer relevant is de wijze waarop terugkerende asielzoekers door de DGM worden behandeld. Zoals hiervoor reeds overwogen kan niet worden gesteld dat sprake is van een situatie waarin iedere terugkerende asielzoeker bij confrontatie met de DGM na aankomst in Kinshasa een risico loopt op een behandeling die strijdig is met artikel 3 EVRM. Dat niet uitgesloten kan worden dat de DGM informeel met de ANR samenwerkt, zoals in het ambtsbericht is gerelateerd, maakt dit niet anders. Immers, slechts personen die om politieke redenen worden gezocht, zouden overgedragen kunnen worden aan de ANR. Daarvan is in het geval van eiseres, zoals hiervoor reeds overwogen, geen sprake.
2.39 Gelet op al het vorenstaande oordeelt de rechtbank dat verweerder terecht tot de conclusie is gekomen dat eiseres aan artikel 3 EVRM geen aanspraak op een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd kan ontlenen.
2.40 Aangezien ook overigens geen aanleiding bestaat om te oordelen dat het bestreden besluit niet in stand kan blijven, wordt het beroep ongegrond verklaard.
2.41 Van omstandigheden op grond waarvan een van de partijen zou moeten worden veroordeeld in de door de andere partij gemaakte proceskosten, is niet gebleken.
Beslissing
De rechtbank:
verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. J. Ebbens, als voorzitter en mrs. H. Gorter en M.H.F. van Vugt, leden van de meervoudige kamer voor vreemdelingenzaken, en uitgesproken in het openbaar op 11 juli 2006, in tegenwoordigheid van mr. E. de Ruiter als griffier.
de griffier
de voorzitter
afschrift verzonden op:
Rechtsmiddel
Ingevolge artikel 120 Vw staat tegen deze uitspraak geen hoger beroep open.