inloggen / registreer

Jurisprudentie

AU2688

Datum uitspraak2005-09-15
Datum gepubliceerd2005-09-15
RechtsgebiedCiviel overig
Soort ProcedureKort geding
Instantie naamRechtbank Utrecht
Zaaknummers05/880
Statusgepubliceerd

Indicatie

Uit het voorgaande volgt dat [gedaagde] zich enige publiciteit moet laten welgevallen alleen al omdat zij in het verleden met [echtgenoot gedaagde] gehuwd is geweest en het hier een biografie betreft. Aangezien verder met betrekking tot de inhoud van de publicatie niet kan worden vastgesteld dat deze onrechtmatig is jegens [eiseres] en of haar gezin, zal het publicatieverbod, dan wel het gebod om het boek in de huidige vorm te wijzigen, worden afgewezen.

Uitspraak

RECHTBANK UTRECHT Sector Handels - en Familierecht VONNIS van de voorzieningenrechter in het kort geding van: [eiseres], wonende te [woonplaats], e i s e r s , procureur: mr. B.F. Keulen, advocaat: mr. C.J.P. Liefting te Amstelveen, - t e g e n - 1. [gedaagde], wonende te [woonplaats], gemeente [-], 2. de besloten vennootschap MELVIN PRODUKTIES B.V., gevestigd te Vinkeveen, gemeente De Ronde Venen, 3. de besloten vennootschap DISKY COMMUNICATIONS NEDERLAND B.V., gevestigd te Hoorn, g e d a a g d e n, procureur: mr. H. van Dijk, advocaat: mr. J.W. Versteeg te Amsterdam. Partijen worden hierna aangeduid als [eiseres] en gedaagden (en waar nodig afzonderlijk als [gedaagde] en de vennootschappen). 1. Het verloop van de procedure 1.1. Het verloop van de procedure is als volgt: - dagvaarding d.d. 7 september 2005, die in fotokopie aan dit vonnis is gehecht; - mondelinge behandeling op 9 september 2005; - producties van [eiseres] en pleitnotities van beide partijen. 1.2. Partijen hebben vonnis gevraagd. 2. De feiten 2.1. [eiseres] is van 5 april 1974 tot en met 11 juli 1979 gehuwd geweest met de volks- zanger [echtgenoot gedaagde] (hierna: [echtgenoot gedaagde]). 2.2. [echtgenoot gedaagde] was voornemens een autobiografie te schrijven en heeft hiertoe contact opgenomen met [betrokkene]. Korte tijd daarna is [echtgenoot gedaagde] (op 23 september 2004) overleden. 2.3. [gedaagde], de weduwe van [echtgenoot gedaagde], heeft het plan opgevat om alsnog een biografie van [echtgenoot gedaagde] te laten verschijnen. Zij heeft de eerdergenoemde met [echtgenoot gedaagde] bevriende [betrokkene] bereid gevonden het boek te schrijven. Zelf heeft zij daaraan bijdragen geleverd. Het boek met de titel “Typisch André” zal op 23 september 2005 worden gepubliceerd. De vennootschappen fungeren respectievelijk als uitgever en distributeur van het boek. 2.4. In diverse publicaties in de media en op het internet wordt vermeld dat het een onthullend boek wordt dat [gedaagde] uit naam van [echtgenoot gedaagde] heeft geschreven. In het boek zal onomwonden worden verteld waarom [echtgenoot gedaagde] zijn leven heeft geleefd zoals hij het leefde (zie onder meer persbericht.tros.nl). Een publicatie op zijonline.nl vermeldt dat [gedaagde] voor eens en voor altijd wraak neemt op iedereen die haar en [echtgenoot gedaagde] ooit iets misdaan hebben. In een uitzending van Radio 538 is omtrent de verschijning van het boek bericht dat [eiseres] “met de grond gelijk wordt gemaakt”. 2.5. De raadsman van [eiseres] heeft [gedaagde] gesommeerd het boek niet eerder te publiceren dan nadat teksten over en/of foto’s van [eiseres] uit het boek zijn geschrapt. De raadsman van [eiseres] heeft vervolgens publiciteit gezocht. 3. Het geschil en de beoordeling 3.1. Voor de volledige inhoud en de grondslagen van de vordering wordt verwezen naar de aangehechte dagvaarding. Kort weergegeven houdt de vordering in gedaagden te verbieden het boek te publiceren of anderszins op de markt te brengen, dan wel te bepalen dat het boek niet eerder mag worden gepubliceerd dan nadat iedere tekst of foto betrekking hebbende op [eiseres] en/of haar gezin, uit het boek is weggelaten. Een en ander op straffe van een dwangsom van € 375.000,-- voor iedere overtreding. 3.2. [eiseres] legt aan haar vordering de volgende stellingen ten grondslag. Uit de media is duidelijk geworden dat [gedaagde] in het boek ook [eiseres], haar relatie met [echtgenoot gedaagde] en de problemen die zij samen hebben gehad heeft beschreven met het doel om daaraan ruchtbaarheid te geven. Over [eiseres] zou zij zich bijzonder negatief hebben uitgelaten en het boek bevat een aantal lichtvaardige verdachtmakingen. [gedaagde] heeft [eiseres] niet om toestemming gevraagd en [eiseres] heeft ook niet op voorhand inzage gekregen omtrent hetgeen [gedaagde] over haar heeft geschreven. Dit is in strijd met het beginsel van hoor en wederhoor. [eiseres] wenst haar privé-leven daadwerkelijk privé te houden en [gedaagde] heeft niet het recht om dat privé-leven publiekelijk bekend te maken. [eiseres] mag, als individuele burger niet door publicatie in de pers worden blootgesteld aan lichtvaardige verdacht- makingen. [gedaagde] handelt met de publicatie van het boek onrechtmatig jegens eiseres en haar familie. De uitlatingen in het boek maken ernstig inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van [eiseres]. Haar recht op privacy en haar recht op een goede naam worden door de publicatie van het boek ernstig geschaad. 3.3. Het verweer van [gedaagde] komt in het volgende voor zoveel nodig aan de orde. 3.4. Tussen partijen is niet in geschil dat het boek, waarin [gedaagde] en [betrokkene] het levensverhaal van [echtgenoot gedaagde] en hun herinneringen aan [echtgenoot gedaagde] hebben opgetekend, moet worden aangemerkt als een biografie. Een biografie beschrijft naar zijn aard feiten en details over het leven van de hoofdpersoon. In dit geval opgetekend door [betrokkene] en [gedaagde], waarbij er sprake is van een met een zekere mate van subjectiviteit verteld levensverhaal. Vanzelfsprekend komen in het boek ook personen voor die een rol in dat leven hebben gespeeld. Nu [eiseres] en [echtgenoot gedaagde] gehuwd zijn geweest, is een logisch gevolg daarvan dat [eiseres] in de biografie voorkomt. [eiseres] zal zich derhalve, ondanks het feit dat zij liever in de anonimiteit wenst te blijven, een bepaalde mate van publiciteit moeten laten welgevallen. 3.5. Aan de schrijver van een biografie kan niet de eis worden gesteld alle mensen die in het leven van de hoofdpersoon een rol hebben gespeeld toestemming te vragen. Ook bestaat er geen rechtsregel die gebiedt dat inzage moet worden verstrekt aan alle in het boek te vermelden personen, dan wel dat zij in de gelegenheid moeten worden gesteld hun visie over het geschrevene te uiten. Niet alleen zouden dergelijke eisen het schrijven van biografieën feitelijk onmogelijk maken, maar ook strijdig zijn met de persvrijheid. Ingevolge artikel 7 van de Grondwet heeft niemand voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens een ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. 3.6. Deze vrijheid van drukpers en dit recht op vrije meningsuiting brengen, naar vaste jurisprudentie, met zich mee dat preventieve controle op publicaties slechts met zeer grote terughoudendheid kan worden uitgeoefend. Wil een vordering als de onderhavige slagen, dan moet reeds bij voorbaat buiten twijfel zijn dat de voorgenomen publicatie een onrechtmatige daad jegens betrokkene zal opleveren. In dat geval kan een beperking noodzakelijk zijn om de eer en goede naam van anderen en om de persoonlijke levenssfeer (en overige rechten) van anderen, te beschermen. 3.7. De hiervoor bedoelde onrechtmatigheid kan in dit geding echter niet worden vastgesteld. Nu de inhoud van het boek niet bekend is, kan niet worden beoordeeld of [eiseres] in haar eer en goede naam wordt aangetast. Ook kan niet worden beoordeeld of er sprake is van beschuldigingen van feitelijke aard of, zoals gesteld, van lichtvaardige verdachtmakingen. Derhalve kan niet worden beoordeeld of er passages zijn, en zo ja welke, die als onrechtmatig jegens [eiseres] en/of haar gezin, verboden zouden moeten worden. Daar komt bij dat [gedaagde] heeft gesteld dat er geen onnodig grievende of beledigende passages over [eiseres] in het boek zijn opgenomen en dat er ook geen foto’s van [eiseres] en haar gezin in het boek zijn geplaatst. Die stelling heeft [eiseres] niet gemotiveerd kunnen betwisten. 3.8. Ook uit de door [eiseres] overgelegde publicaties in de media is niet gebleken van enig onrechtmatig handelen van [gedaagde]. Vooralsnog blijkt uit deze publicaties dat het boek in algemene zin wordt aangekondigd als een “onthullend boek” waarin “de volledige waarheid” zal worden verteld, doch hoe de media deze berichten verder verspreiden en wat zij daaraan toevoegen, kan niet aan [gedaagde] worden toegerekend. 3.9. Uit het voorgaande volgt dat [eiseres] zich enige publiciteit moet laten welgevallen alleen al omdat zij in het verleden met [echtgenoot gedaagde] gehuwd is geweest en het hier een biografie betreft. Aangezien verder met betrekking tot de inhoud van de publicatie niet kan worden vastgesteld dat deze onrechtmatig is jegens [eiseres] en of haar gezin, zal het publicatieverbod, dan wel het gebod om het boek in de huidige vorm te wijzigen, worden afgewezen. 3.10. [eiseres] zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de proceskosten van gedaagden. 4. De beslissing De voorzieningenrechter: 4.1. weigert de gevraagde voorziening; 4.2. veroordeelt [eiseres] in de proceskosten van dit geding, tot aan deze uitspraak aan de zijde van gedaagde begroot op € 816,-- voor salaris van de procureur en op € 244,-- vast recht en verklaart deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad. Dit vonnis is gewezen door mr. M. Van Delft-Baas en in het openbaar uitgesproken op 15 september 2005.